U ontvangt deze informatie, omdat bij u levercirrose is geconstateerd. Een goede voeding is daarom belangrijk. In deze informatie vindt u voedingsadviezen voor uw ziekte.

Wat is levercirrose?

Levercirrose is een chronische ziekte waarbij levercellen afsterven en het lichaam deze vervangt door bindweefsel. Op den duur is de hele structuur van de lever aangetast. De lever is niet meer in staat om normaal zijn functie uit te oefenen. Veel voorkomende klachten zijn:

• vermoeidheid
• concentratieverlies
• gewichtsverlies
• misselijkheid, braken
• buikpijn
• verminderde eetlust

Als u, als complicatie bij een levercirrose, vocht vasthoudt in de buikholte, spreken we van ascites. Dit kan een vol gevoel opleveren, waardoor het moeilijker is om voldoende te eten.

Voedingsadviezen bij levercirrose met of zonder ascites

1.Maak ruim gebruik van eiwitrijke producten.

Door de zieke lever heeft u meer eiwitten nodig dan in de gezonde situatie. Eiwitrijke producten zijn: melkproducten, kaas, vlees, vleeswaren, eieren, noten, pinda’s, pindakaas, vlees, vis, kip peulvruchten en sojamelkproducten.
Maak hier ruimschoots gebruik van en verdeel deze producten over de dag. Uw diëtist kan voor u berekenen hoeveel eiwitten u precies nodig heeft.

2 Neem voordat u gaat slapen een koolhydraatrijke bedtimesnack

Het is belangrijk dat u nog iets eet voordat u gaat slapen. Een gezonde lever legt een voorraad koolhydraten (glycogeen) aan; bij levercirrose kan de lever dat niet meer. Om de lever en spieren zo veel mogelijk te sparen, is het goed nog wat te eten voor het slapen gaan. Het belangrijk dat die ‘snack’ een ruime hoeveelheid koolhydraten bevat (dat zijn suikers en/of zetmeel) en ook wat eiwitten. U kunt bijvoorbeeld het volgende nemen: één tot twee sneden brood met margarine en zoetbeleg, of twee plakken ontbijtkoek met een glas melk erbij, of een schaaltje yoghurt met vers fruit en een schepje honing of suiker

3. Verdeel de maaltijden goed over de dag

Sla geen maaltijden over. Neem ook tussendoor iets voedzaams te eten.
Zorg dat er niet meer dan 8 uren zitten tussen de bedtimesnack en het ontbijt van de volgende dag.

4. Gebruik geen alcohol

Voedingsadviezen bij ascites

Bij levercirrose kan ascites ontstaan. Bij ascites is het belangrijk om minder zout te eten. Zout bevat natrium dat (mede) zorgt voor het vasthouden van vocht in uw lichaam. Door minder zout te gebruiken, helpt u bovendien mee om de plastabletten die waarschijnlijk zijn voorgeschreven, beter te laten werken.
Het is daarom beter de hoeveelheid natrium in uw voeding te beperken. Dat kunt u doen door op 3 zaken te letten

1.Beperk het zoutgebruik

Gebruik geen zout bij de bereiding van de warme maaltijd en voeg aan tafel nergens zout aan toe.

2.Gebruik maximaal vier boterhammen met normaal hartig beleg.

Gebruik voor de rest van uw broodmaaltijd zoet broodbeleg, 100% pindakaas, 100% notenpasta, of fruit.

3.Gebruik de volgende producten liever niet

• Zeezout, aromazout, selderijzout, uienzout, mineraalzout en dieetzout.
  Deze zoutsoorten bevatten gewoon natrium en zijn daarom niet geschikt als vervanging voor gewoon zout
• Kant-en-klaarmaaltijden, soepen, sauzen, groenten uit blik of pot, gekruid of gepaneerd vis of vlees, bouillontabletten, bouillonkorrels, aromat, sambal, ketjap asin, ketjap manis, chips, gezouten pinda’s, gezouten noten, hartige koekjes, zoute en zure haring, vis in blik en alle soorten drop.
  Deze producten bevatten veel door de fabrikant toegevoegd zout
• Dieetzout en speciale natriumarme dieetproducten.
  Deze bevatten vaak veel kalium. Overleg met uw diëtist of u deze producten in combinatie met uw plastabletten mag gebruiken.

4.Maak juist wel gebruik van de volgende producten

• verse kruiden, specerijen, gedroogde kruiden en kruidenmengsels waaraan geen zout is toegevoegd
• ongezouten pinda’s, noten, studentenhaver
• diepvriesgroenten zonder toevoeging

Vocht

In sommige situaties is het bij levercirrose nodig om (tijdelijk) de hoeveelheid vocht te beperken. U hoort van uw arts of dat bij u ook nodig is. Er wordt dan meestal als grens 1500 ml aangehouden (1,5 liter)

Streef naar de inname van 1500 milliliter vocht per dag. Hieronder vallen:

• drinkvocht (koffie, thee, melk, water, limonade et cetera)
• vla, yoghurt, pap, nagerecht etcetera
• (water)ijs, ijsklontjes
• appelmoes etcetera
• fruit

Gemiddelde inhoudsmaten zijn:

• een kopje: 125 ml
• een beker: 150 ml
• een glas: 150 ml
• schaaltje: 150 ml

Het is verstandig om te controleren (met een maatbeker) of deze inhoudsmaten overeenkomen met uw serviesgoed.
Voor een portie fruit/een schaaltje komkommer/tomaat wordt 100 ml aangehouden.
Voor een waterijsje wordt 50 ml aangehouden.

Neem uw medicijnen in met wat vla in plaats van water. Dit slikt makkelijker, waardoor u minder vocht nodig heeft.

Koude en zure dranken zijn meer dorstlessend dan andere dranken.
Gekoelde stukjes fruit en ijsklontjes met citroen werken dorstlessend.

Gewichtsverlies

Bij levercirrose kan er sprake zijn van gewichtsverlies. In de meeste gevallen is dat geen (of niet alleen) verlies van vetmassa, maar van spiermassa. Hierdoor gaan kracht en conditie achteruit.
Let op: soms valt het gewichtsverlies niet direct op omdat er ascites is, wat ook meeweegt op de weegschaal! Er kan dan ongemerkt toch sprake zijn van gewichtsverlies / spiermassaverlies.
Als u bent afgevallen, is het verstandig om niet alleen extra eiwitten maar ook extra energie (= calorieën) te gebruiken

Praktische tips om de voeding energierijker te maken

1.Maak gebruik van volvette producten

Gebruik bijvoorbeeld volle melk, volle yoghurt, volle vla, pap, volle kwark en dergelijke.

2.Neem iets extra’s bij uw thee, sap, limonade

Gebruik bijvoorbeeld een mueslireep met noten of een proteïnereep. Of een voedingsbiscuit, ontbijtkoek met boter, koekjes, chocolade.

3.Maak gebruik van een tussenmaaltijd

Gebruik bijvoorbeeld een boterham met margarine en beleg, een krentenbol, een schaaltje vruchtencompote, gedroogd fruit, een schaaltje kwark, of een handje ongezouten noten, pinda’s of studentenhaver.

4.Voeg room toe

Aan bijvoorbeeld een glas (warme) melk, chocolademelk, pap, vla, (vruchten)yoghurt, yoghurtdrank, milkshake of vruchtensap. Ook aan gerechten van de warme maaltijd kunt u room toevoegen; denk aan aardappelpuree, groente en saus. Kook de room dan niet mee.

Soms lukt het niet om de adviezen allemaal op te volgen en blijft u afvallen. In dat geval kan de diëtist een energierijke medische voeding voorschrijven.