U ontvangt deze informatie omdat u voor een kortere of langere periode een urinekatheter heeft gekregen. In deze folder leest u hoe u deze katheter en de daarbij behorende katheterzakken moet gebruiken en verzorgen. Het kan zijn dat uw persoonlijke situatie anders is dan in deze algemene folder staat. Neemt u bij vragen hierover contact met ons op via de contactgegevens achter in deze folder.

Wat is een urinekatheter?

Een katheter is een slangetje in de plasbuis die urine vanuit de blaas afvoert. De meest voorkomende reden om een katheter te plaatsen is als u de urine niet goed uit de blaas kunt plassen, waardoor urine in de blaas achterblijft. De katheter wordt ingebracht door een verpleegkundige van het ziekenhuis. Om te voorkomen dat de katheter uit de blaas glijdt, zit er aan het uiteinde een ballonnetje gevuld met water. De katheter wordt aangesloten op een urinezak om de urine op te vangen. Ook hiervan zijn er verschillende soorten en diameters. Met een pleister wordt de katheter aan het been bevestigd zodat er geen spanning op komt te staan.

Hoe kunt u infecties voorkomen?

Voor alle handelingen aan de katheter of de katheterzakken moeten uw handen goed schoon zijn om infecties te voorkomen. Goed wassen met water en zeep en afdrogen met een schone handdoek is voldoende.
Het is belangrijk dat u het gebied rondom de katheter goed schoon houdt. Gebruik hiervoor geen zeep of alcohol. Schoon water is voldoende. Voor mannen geldt dat zij bij het schoonmaken, de voorhuid geheel naar achteren schuiven (na het wassen weer terug schuiven). Vrouwen spreiden de schaamlippen om het gebied rond de katheter goed te kunnen wassen.

Er kan wat slijm rondom de katheter, bij de opening van de plasbuis, ontstaan. Hierover hoeft u zich geen zorgen te maken. U kunt dit schoon wassen met behulp van een washand met wat water. U kunt gewoon dagelijks douchen.

Hoe verwisselt u de urineopvangzak?

Voor en na het wisselen van een urineopvangzak is het belangrijk om uw handen te wassen. Er zijn twee soorten urineopvangzakken: de dagzak (voor aan het been) en de nachtzak (voor de nacht met meer volume). Deze zakken kunnen, nadat ze gevuld zijn met urine, geleegd worden via de aftapkraan in het toilet. Overdag is de dagzak via de elastiekenbeenbandjes aan uw been bevestigd. U kunt dit naar persoonlijke wens, zowel op het bovenbeen als op het onderbeen bevestigen. De lengte van de dagzak kan eenvoudig korter gemaakt worden door deze op de gewenste lengte af te knippen. Aan dit uiteinde kunt u het koppelstukje bevestigen en aan de katheter koppelen.

Voor de nacht heeft u een grotere opvangzak nodig. Hiervoor zijn de nachtzakken met een groter volume en een langere slang. Via de aftapkraan van de dagzak kunt u de nachtzak aansluiten. De dagzak blijft gewoon aan het been bevestigd. Hierdoor trekt de katheter in de nacht bij draaien niet aan de penis of vagina. Nadat de nachtzak is bevestigd aan de dagzak zet u het kraantje van dedagzak open. Op deze manier kan de urine via de dagzak in de nachtzak stromen. De nachtzak moet altijd lager liggen dan de blaas. U kunt de meegeleverde bedhanger hiervoor gebruiken. Mocht de bedhanger niet passen aan het bed, dan mag de nachtzak ook op de grond liggen naast het bed. Leg hier onder dan een handdoek of plaats de katheterzak in een bak of emmer voor eventuele lekkage en om infecties te voorkomen.

In de ochtend koppelt u de nachtzak af en zet u het kraantje van de dagzak weer dicht. De nachtzak kunt u legen in het toilet. Hierna de zak even doorspoelen met schoon water en wegleggen tot volgend gebruik.

LET OP: U vervangt 1 x per week de dagzak en de nachtzak voor een nieuw exemplaar!

Wisselen van de katheter

Wij vervangen uw katheter om de 6 tot 8 weken. De wissel kan zowel in het ziekenhuis, bij u thuis als bij de huisarts plaatsvinden. Hierover maakt de verpleegkundige met u een afspraak.

Nuttige tips

• Om verstopping en infectie te voorkomen is het belangrijk dat u voldoende drinkt. Advies hierbij is tussen de 1,5 en 2 liter verspreid over de dag, behalve als u bekend bent met een vochtbeperking.
• Bestel tijdig nieuw materiaal zodat u niet misgrijpt.
• Zorg dat de katheter goed aan het been vastzit en niet trekt. Dit voorkomt schade aan de blaas met bijbehorende klachten.
• Draag of hang de urinezak altijd lager dan de uitgang van de katheter. Zo kan de urine goed aflopen in de zak.

Meest voorkomende klachten

• Gevoel van aandrang om te moeten plassen. Soms daarbij krampgevoel in de blaas (bij mannen uitstralend naar penis) en wat urine lekkage langs de katheter. Oorzaak kan zijn:
• Blaaskrampen door irritatie van de katheter. Vraag uw uroloog eventueel naar medicijnen hiervoor.
• De katheter of afvoerslang is geknikt wat de afvloed van urine belemmert.
• De opvangzak zit niet onder het niveau van de blaas.
• De opvangzak is niet goed aan de katheter aangesloten.
• U drinkt te weinig.
• De katheter zit niet goed aan het been bevestigd, waardoor de katheter op spanning staat.
• De katheter is verstopt door slijm of gruis. Bespreek dit met de verpleegkundige van de polikliniek Urologie.
• Troebele of donkergekleurde urine. Oorzaak kan zijn:
• U drinkt te weinig.
• Een beetje wit slijm in de urine. Dit is geen probleem.

Hoe bestelt u nieuw materiaal?

U ontvangt van ons voor de komende weken een startpakket van MediReva. Als het materiaal bijna op is, belt u rechtstreeks met MediReva op telefoonnummer: 0800-02 01 201.
In het startpakket zitten de volgende artikelen:

• Informatiemateriaal;
• Dagzakken (voor kleinere inhoud en voor aan het been);
• Nachtzakken (voor grotere inhoud);
• Bedhanger;
• Koppelstukjes;
• Elastieken beenband;
• Fixatiepleister.

Wanneer moet u ons altijd bellen?

• Als er 2 tot 3 uur lang geen urine doorstroomt via de katheter in de opvangzak.
• Als u aanhoudende pijn of blaaskrampen heeft.
• Als u koorts heeft (boven de 38,5 graden Celsius).

In de avond, nacht en het weekend belt u de huisartsenpost bij u in de buurt.