U ontvangt deze informatie, omdat u seksuele problemen heeft. Een groot deel van de mannen krijgen te maken met seksuele problemen. Voorbeelden hiervan zijn geen zin hebben in vrijen, niet of moeilijk seksueel opgewonden raken of pijnklachten bij de coïtus (gemeenschap), erectie problemen of problemen bij het klaarkomen en pijn bij de zaadlozing. Soms zijn deze problemen tijdelijk en gaan ze vanzelf over, soms blijven ze bestaan of verergeren ze. In deze informatie kunt u lezen hoe deze problemen ontstaan en wat er aan te doen is. U leest eerst wat meestal nodig is om van seks te kunnen genieten. Zo kunt u begrijpen hoe seksuele problemen kunnen ontstaan. De belangrijkste lichamelijke veranderingen bij seksuele opwinding komen aan bod, evenals een aantal veelvoorkomende seksuele klachten en problemen.

Wat is belangrijk voor een plezierige seksuele relatie?

Er bestaat geen standaardrecept voor een goed en bevredigend seksleven. Mannen (en vrouwen) verschillen in wat ze geleerd hebben over seksualiteit, in wat ze normaal of abnormaal vinden, in wat ze prettig, opwindend of vervelend vinden, en in eerder opgedane seksuele ervaringen. Toch zijn een paar punten voor bijna iedereen van belang om plezier aan seks te kunnen beleven. Genieten van uw eigen lichaam en van seksuele gevoelens is een belangrijke voorwaarde om te kunnen genieten van seksualiteit en een seksuele relatie, maar dat is niet voor alle mannen vanzelfsprekend. Er zijn veel taboes rond seksualiteit. Soms spelen ook negatieve seksuele ervaringen een rol.

Praat met uw partner over uw behoeften

Mannen hebben vaak andere verlangens en behoeften dan vrouwen als het gaat om intimiteit en seks. Ze vinden andere dingen plezierig of opwindend of hebben op een ander tijdstip zin in seks. Praten over seks is voor veel vrouwen en mannen moeilijk. Vaak wordt gedacht dat in een goede relatie de één automatisch aanvoelt wat de ander op seksueel gebied wil. Niets is minder waar, juist omdat mensen verschillen in wat ze willen en op welk moment. Het is dan ook belangrijk dat u met uw partner praat over de verschillen tussen u beiden en een manier vindt om daarmee om te gaan. Dit betekent niet alleen dat u aan uw partner moet kunnen vertellen wat u wel wilt, maar ook wat of wanneer u iets niet wilt. Dit geldt natuurlijk ook voor uw partner.

Lichamelijke veranderingen bij seksuele opwinding

De opwindingsfase

Seksuele opwinding ontstaat als u seksueel geprikkeld of gestimuleerd wordt, bijvoorbeeld bij het zien of ruiken van een aantrekkelijke partner, door een aanraking of door een opwindende seksuele gedachte of fantasie. Bij adequate opwinding stroomt er meer bloed naar de penis waardoor deze stijf kan worden. Hoe snel lichamelijke veranderingen optreden, verschilt van persoon tot persoon en van situatie tot situatie.

Het orgasme

Bij grote seksuele opwinding kunt u een orgasme krijgen (hoogtepunt, klaarkomen). Hierbij kan een zaadlozing optreden. Bij de meeste mannen duurt het langere tijd voordat zij na een orgasme opnieuw een hoogtepunt kunnen bereiken, maar vrouwen kunnen soms meerdere malen vrij snel achterelkaar klaarkomen. Dat man en vrouw tegelijkertijd een orgasme zouden moeten krijgen, is een veelgehoord misverstand.
Elke man en elke vrouw hebben een eigen opwindingsfase nodig om te kunnen klaarkomen: de tijdsduur daarvan verschilt bij iedereen. Overigens, ook zonder orgasme ervaren veel vrouwen een bevredigend gevoel tijdens en na het vrijen.

De herstelfase

Ook als u geen orgasme heeft gehad, treedt na verloop van tijd de herstelfase in. Uw gevoel van opwinding verdwijnt snel of zakt langzaam weg, de penis wordt minder gezwollen.

Verschillende problemen die kunnen optreden rondom seksualiteit

Geen of weinig zin (meer) om te vrijen

Er bestaan veel redenen waarom mannen geen of minder zin hebben om te vrijen. Verliefde gevoelens kunnen verminderd of verdwenen zijn. Als uw partner meer/minder zin heeft dan u kan dat problemen geven, zeker als het moeilijk is om erover te praten hoe vaak, wanneer en op welke manier u samen vrijt. Ziekten, urologische klachten, stress, vermoeidheid en depressie zijn bekende oorzaken van het tijdelijk minder of geen zin in vrijen hebben. Ingrijpende gebeurtenissen, zoals de dood van een geliefd persoon, een verhuizing of het verlies van een baan, hebben vaak hetzelfde gevolg, net als onopgeloste relatieproblemen. Daarnaast hebben sommige medicijnen als bijwerking dat het seksuele verlangen vermindert. Een periode waarin verschil in ‘zin hebben’ tussen partners vaak voorkomt, is de tijd na een bevalling. Problemen ontstaan vaak als het voor u moeilijk is met uw partner te praten over de soms lastige verschillen in wensen en verlangens en als u hier niet samen een oplossing voor kunt vinden.

Erectieproblemen en problemen met klaarkomen

De erectie kan verminderd/afwezig zijn door onder andere medicatie gebruik, vaatlijden, hartpro-blematiek, diabetes, neurologische aandoeningen of verschillende behandelingen voor prostaat-kanker. Soms spelen stress, vermoeidheid, pijn bij gemeenschap een rol. Om een orgasme te kunnen krijgen is het belangrijk dat u zich kunt afsluiten voor wat er om u heen gebeurt, zodat u zich op uw eigen gevoelens van opwinding kunt concentreren. Sommige mannen vinden dat moei-lijk als ze met een partner vrijen. Om extra opgewonden te raken om te kunnen klaarkomen, fanta-seren veel mensen over iets wat niets of nauwelijks met de situatie op dat moment te maken heeft. Als er angst- of schuldgevoelens of gevoelens van faalangst aanwezig zijn, is dit vaak moeilijker

Chronische onderbuikpijn/pijn bij zaadlozing

Soms hebben mannen pijnklachten in de onderbuik en pijn met de zaadlozing. Vaak zijn de bekkenbodemspieren dan overmatig gespannen. Dit noemen we ook wel een hypertone bekkenbodem. Naast pijn bij de gemeenschap is het vaak moeilijk de blaas en/of darmen goed te legen; de spieren drukken als het ware de uitgang voor urine en ontlasting dicht. Dit kan plas klachten geven en vaak zijn er problemen met de ontlasting, zoals afwisselend verstopping en diarree, aambeien of het gevoel dat er iets achterblijft

Pijn bij de coïtus/kromstand penis

Soms kan er door onduidelijke oorzaak littekenweefsel ontstaan in een of beide zwellichamen van de penis. Daardoor rekt het zwellichaam niet helemaal mee bij erectie en buigt de penis krom als hij stijf wordt. Dit kan in de eerste periode gepaard gaan met pijnklachten. Bij bijna iedereen verdwijnt de pijn weer binnen een jaar. Na een jaar wordt zelden nog een verslechtering gezien. Soms is de kromstand zo erg dat vrijen moeilijk of onmogelijk wordt. Soms drukt de verharding van de zwellichamen ook op de zenuwbanen van de penis, waardoor u minder gevoel in uw eikel kunt hebben. Deze aandoening heet de ziekte van peyronie en begint bij mannen tussen 40-60 jaar oud. De afwijking komt niet vaak voor en is goedaardig. Als het problemen geeft met de penetratie kan de aandoening door een uroloog operatief behandeld worden.

Emotionele aspecten van seksuele problemen

Seksuele problemen kunnen een bron van spanning zijn in een relatie. Omgekeerd kunnen die spanningen in de relatie seksuele problemen in stand houden of verergeren. Schuld- en schaamtegevoelens en het gevoel tekort te schieten overheersen dan op den duur. In het ergste geval leidt dit tot een angstige, bedrukte of sombere stemming. Mannen met seksuele problemen hebben vaak het gevoel er alleen voor te staan, omdat het moeilijk is erover te praten. Het is nog een groot taboe. Niemand vertelt gemakkelijk dat er seksuele problemen zijn, waardoor het ten onrechte lijkt alsof ze maar heel weinig voorkomen.

De eerste stap: praten over uw seksuele problemen

Zoals beschreven zijn er verschillende soorten seksuele problemen en verschillende oorzaken daarvoor. Soms is er onvoldoende rust of ontspanning om seksueel opgewonden te kunnen raken. In andere gevallen spelen relatieproblemen een rol als oorzaak voor problemen met vrijen of zijn er juist relatieproblemen als gevolg van de seksuele problemen. Negatieve seksuele ervaringen, zoals incest, een (poging tot) verkrachting of op andere wijze seksueel contact tegen uw zin, werken vaak lang na. U kunt bijvoorbeeld minder zin in gemeenschap krijgen, weinig voelen of juist de bekkenbodemspieren overmatig aanspannen.

Veel mannen en vrouwen vinden het moeilijk om te praten over hun eigen seksuele behoeften en beleving, zeker als er op dat gebied problemen zijn. Misschien heeft u er nog nooit met iemand over gesproken, zelfs niet met uw eigen partner. Of misschien merkte u, toen u dat probeerde, dat het gesprek moeizaam of onbevredigend verliep of dat u uw problemen niet goed duidelijk kon maken. Toch is praten over uw problemen een eerste noodzakelijke stap voor het vinden van een oplossing. Dit kan betekenen dat u ze (opnieuw) probeert te bespreken met uw partner of dat u er met uw huisarts over praat. Uw arts kan u mogelijk een oplossing bieden of u doorverwijzen naar een andere hulpverlener.

Verdere hulp

Afhankelijk van uw klachten en de oorzaak daarvan, behandelt de huisarts of de uroloog u of verwijst u door naar een andere hulpverlener. Als ernstige relatieproblemen de seksuele problemen lijken te veroorzaken, kan dit een maatschappelijk werker, een psycholoog of relatietherapeut zijn. Als trauma’s uit het verleden op de voorgrond staan, is hulp van een psycholoog, psychiater of psychotherapeut gewenst. Een uroloog kan eventuele onderliggende lichamelijke problemen uitsluiten. Bij seksuele klachten zonder andere problemen kan een seksuoloog de aangewezen hulpverlener zijn om u te behandelen. Een seksuoloog is een deskundige die gespecialiseerd is in het geven van hulp bij seksuele problemen. Vaak is dit een arts of een psycholoog.

In een eerste gesprek bij een seksuoloog komen vaak verschillende onderwerpen ter sprake, zoals de lichamelijke en psychische kant van uw klachten, de wisselwerking tussen uw klachten en uw relatie, en uw seksuele voorgeschiedenis.
Daarna probeert de seksuoloog samen met u te kijken naar mogelijke oorzaken en gevolgen van uw klachten. De seksuoloog stelt aan de hand daarvan in overleg met u een behandelplan op. Zo’n behandelplan bestaat in het algemeen uit vervolggesprekken, soms ook met uw partner, en vaak ook oefeningen die u thuis moet doen. Hoeveel vervolggesprekken nodig zijn, is moeilijk te voorspellen. Soms is een probleem in een aantal gesprekken opgelost, soms duurt een behandeling een halfjaar of langer.

Tot slot

Seksuele problemen komen vaker voor dan de meeste mensen denken, maar niemand komt er gemakkelijk voor uit. Vaak is het met deskundige hulp goed mogelijk seksuele problemen te verhelpen of ze meer draaglijk te maken. Aarzel daarom niet uw seksuele problemen te bespreken met uw huisarts of uroloog. Vraag zo nodig om verdere verwijzing naar een seksuoloog. Alhoewel u de kosten niet altijd vergoed krijgt, leert de ervaring dat het vaak de moeite loont hierin te investeren. Plezier in seks, ook in de toekomst, is voor veel mannen immers een belangrijk onderdeel van hun leven.

Uroloog R. Stuurman-Wieringa is seksuologe op de poli Urologie, zij heeft een speciaal spreekuur voor deze problemen.

Internetsuggesties

www.nvvs.info - Nederlandse wetenschappelijke vereniging voor seksuologie - Zoek met uw postcode een geregistreerd nvvs seksuoloog
www.seksualiteit.nl - Website met informatie over seksualiteit voor 18 jaar en ouder
www.sense.info - Website met informatie over seksualiteit voor jongeren tot 25 jaar