U ontvangt deze brochure omdat u het advies heeft gekregen een glad gemalen en/of glad vloeibare voeding te gebruiken. De reden kan zijn dat uw kaken tijdelijk aan elkaar zijn gezet (kaakfixatie) of omdat u problemen heeft met slikken. In het geval van slikproblemen is er vaak ook een logopedist betrokken die u advies geeft over de toegestane dikte van dranken en maaltijden. In deze brochure kunt u lezen hoe u een gladde voeding kunt bereiden en hoe u kunt zorgen dat deze voldoende voedingsstoffen bevat, met name energie (calorieën) en eiwitten. Voldoende voedingsstoffen zijn nodig om spiermassa en de conditie te behouden of verbeteren.
Het gewichtsverloop laat zien of u de juiste hoeveelheid energie met uw voeding binnenkrijgt. U kunt dit in de gaten houden door u 1x per week te wegen.
Als eerste staan de algemene adviezen genoemd; daarna volgen adviezen die specifiek gericht zijn op slikproblemen of op kaakfixatie.
Algemene adviezen
- Pureer de warme maaltijd glad met behulp van een staafmixer of in de mengbeker van een keukenmachine of blender. Voeg bouillon, jus of melk toe om de voeding vloeibaar te maken. Breng naar wens op smaak met extra kruiden en specerijen.
Sommige voedingsmiddelen zijn niet goed glad te malen door de vezelige structuur. Voorbeelden hiervan zijn: andijvie, asperges, bleekselderij, champignons, mais, paksoi, peultjes, grove rauwkost en taai of draderig vlees, zoals stoofvlees of biefstuk.
Ook kleine graatjes in visfilet zijn niet altijd fijn te malen.
- Verwerk rauw fruit tot een smoothie, eventueel met toevoeging van melk, yoghurt, ijs, sap of siroop. Of maak vruchtenmoes van gekookt fruit.
- Indien het gerecht nog te vezelig is of stukjes bevat na het fijn maken, moet het gerecht gezeefd worden.
- Maak gebruik van kleine frequente maaltijden door om de twee à drie uur iets te eten.
- Maak gebruik van volle zuivelproducten en/ of varianten met extra veel eiwitten.
- Voeg boter toe aan de gepureerde warme maaltijd.
- Voeg ongeklopte room toe aan bijvoorbeeld gebonden soep, pap, vruchtensap, chocolademelk en toetjes.
- Gebruik geen light- of dieetproducten.
Per dag heeft u minimaal het volgende nodig
- 1200 ml (8 porties*) zuivelproducten, waarvan:
- 900 ml (6 porties*) volle soorten zoals volle melk, volle of slagroomvla, volle yoghurt, volle drinkyoghurt, room- Griekse of Turkse yoghurt, volle chocolademelk, volle kwark, gladde pap van volle melk
- 300 ml (2 porties*) soorten met extra veel eiwitten. Deze zijn te koop in de supermarkt. Op het etiket staat bijvoorbeeld vermeld: met extra eiwitten, extra proteïnen, eiwitrijk of proteïne-plus.
- 50 gram vlees, vis, gevogelte of ei-
- 3 opscheplepels gevarieerde groenten
- 2 kleine aardappelen
- 1 eetlepel boter of margarine
- 2 porties fruit
- 2 glazen vruchtensap
- 50 ml (5 eetlepels) room
*1 portie is een glas of schaaltje van 150 ml
Indien uw gewicht afneemt, maak dan gebruik van minimaal één van de volgende extra producten (alle zonder stukjes of vulsel):
- 2 bolletjes (100 gram) roomijs
- 1 milkshake
- 1 flesje hypertone sportdrank
- 50 gram Fantomalt®. Dit is een voedingssuiker dat evenveel calorieën bevat als suiker maar niet de zoete smaak ervan heeft. U kunt het verwerken in alle koude of warme dranken en vloeibare gerechten.
Enkele variatie mogelijkheden voor hartige gerechten
- Glad gebonden gepureerde soep, zelf bereid of uit blik of stazak met toevoeging van room, roomboter of margarine
- Tomatensap
- Kant en klare babyvoeding, zo nodig extra gepureerd
- Aardappelpuree uit een zakje
- Gepureerde ragout, zelf bereid of uit blik
- Gepureerde eenpansmaaltijd, bijvoorbeeld: chili con carne, macaroni en stamppot
Specifiek advies bij slikproblemen
Als u de glad vloeibare voeding moet gebruiken vanwege slikproblemen, geven dunne dranken meestal teveel risico op verslikken. Denk aan bijvoorbeeld koffie, thee, water, bouillon, melk, vruchtensap. Deze dranken kunt u dan verdikken met verdikkingsmiddel dat speciaal voor slikproblemen bedoeld is (bijvoorbeeld Nutilis of Thick & Easy®). Hiermee kunnen zowel koude als warme dranken gebonden worden tot de gewenste dikte zonder dat het gekookt hoeft te worden.
De logopedist schrijft voor hoe dik de dranken moeten zijn. Op de verpakking van het verdikkingsmiddel kunt u lezen hoe u deze dikte kunt bereiken. Deze verdikkingsmiddelen zijn verkrijgbaar bij de apotheek en drogist.
Specifiek advies bij kaakfixatie
Als de glad vloeibare voeding nodig is omdat uw kaken tijdelijk aan elkaar zijn gezet, moet de vloeibare voeding zo dun zijn dat deze door een rietje opgezogen kan worden. In dat geval gelden de volgende adviezen:
- Verdun de gepureerde warme maaltijd met extra bouillon, groentenat, melk, kookroom en/of jus.
- Verdun te dikke zuivelproducten en vruchtenmoes met ongeklopte room, melk(drank) of siroop.
- Zorg bij het pureren dat er zo min mogelijk lucht in de voeding zit; verwijder eventuele luchtbellen met een zeef uit de voeding.
Verdere begeleiding
Als het u niet lukt om met deze adviezen op gewicht te blijven, kunt u naar een diëtist gaan voor verdere begeleiding. Kijk voor adressen op
www.nvdietist.nl of overleg met uw huisarts.