Van uw arts of verpleegkundig specialist heeft u gehoord dat bij u sprake is van vasopressine resistentie door het gebruik van lithium. In deze folder wordt uitgelegd wat dit precies is en wat dit voor u betekent.

Bij vasopressine resistentie door lithium zijn de nieren niet in staat vocht vast te houden. Dit wordt veroorzaakt doordat de nieren door het gebruik van lithium ongevoelig (resistentie) zijn geworden voor antidiuretisch hormoon, ook wel vasopressine genoemd. Dit hormoon wordt aangemaakt in de hersenen en gaat van daaruit via het bloed naar de nieren. In de nieren zorgt dit hormoon ervoor dat er niet te veel urine wordt gemaakt. Bij u kan dit hormoon door lithium niet meer goed zijn werking uitoefenen in de nieren en hierdoor produceert u veel urine en moet u veel plassen.

Doordat de nieren geleidelijk- vaak over jaren- minder gevoelig worden voor het hormoon, kan het zijn dat u in het begin hier niet veel van heeft gemerkt. U ging misschien wat vaker plassen of u plaste per keer meer en ook kreeg u waarschijnlijk vaker dorst en/of een droge mond. Doordat het langzaam veranderde, heeft u zich hieraan aangepast. U bent steeds meer gaan plassen en daardoor ook meer gaan drinken. Dat is ook goed, want als u veel plast en u zou onvoldoende drinken bestaat er gevaar voor uitdroging.

Op een gegeven moment is het u en misschien uw naasten wel gaan opvallen dat u veel plast. Soms wordt door de omgeving gezegd dat dit komt omdat u veel drinkt, maar dat is NIET zo. U plast veel en DAARDOOR moet u veel drinken, want zoals hierboven al is gezegd zou u anders uitdrogen.

Bij het ouder worden kan dit vele plassen voor extra overlast zorgen. De controle over de blaas kan bij het ouder worden afnemen en als de blaas dan overbelast wordt door grote hoeveelheden urine, kan eerder urineverlies optreden.

Klachten die kunnen optreden bij vasopressine resistentie

• Veel plassen
• Vaak plassen, meestal ook in de nacht
• Dorstgevoel
• Droge mond
• Urineverlies

Wanneer u te weinig drinkt kunnen diverse klachten optreden o.a.

• Hoofdpijn
• Vermoeidheid
• Duizeligheid

Wat kunnen de gevolgen zijn van deze aandoening

Vasopressine resistentie (voorheen Nefrogene diabetes insipidus) is geen ziekte waar je aan overlijdt. Het is wel een ziekte die heel vervelend kan zijn, zeker als u 4,5 of zelfs 6 liter per dag moet plassen. Dat betekent vaak naar het toilet en heel veel drinken. Omdat er ook vocht via verdamping uit het lichaam verdwijnt, moet u altijd minstens een halve liter meer drinken dan u uitplast.

Vasopressine resistentie brengt in sommige situaties extra risico's met zich mee. Zolang u voldoende drinkt is er niets aan de hand. Maar wanneer u ziek wordt kunt u versneld uitdrogen. Dit zou kunnen gebeuren wanneer u onvoldoende kunt drinken (bijvoorbeeld door misselijkheid) of wanneer u veel vocht verliest (bijvoorbeeld door hoge koorts of diarree). Door de uitdroging, maar ook doordat hierbij de lithiumspiegel te hoog kan worden, kunt u dan nog zieker worden dan u al bent. Neem daarom altijd tijdig contact op met de huisarts als u meer vocht verliest dan u kan drinken.

Indien u in een ziekenhuis wordt opgenomen voor een operatie of doordat u acuut ziek bent geworden, moeten u of uw naasten altijd aangeven dat u deze aandoening heeft. Dan weet de arts in het ziekenhuis dat u per dag meer vocht nodig heeft dan andere patiënten.

Is er iets aan te doen?

Voldoende drinken is heel belangrijk. Let er op dat u geen dranken gebruikt waar veel suiker of zouten inzitten, dat kan weer andere problemen opleveren, zoals gewichtstoename en hoge bloeddruk.

Indien u veel last heeft van het vele plassen dan kan uw arts of verpleegkundig specialist adviseren om hiervoor medicatie te starten, maar alleen als u hiermee zelf akkoord gaat. Er zijn verschillende mogelijkheden voor klachtenreductie. De meest gebruikte medicatie is amiloride/hydrochloorthiazide. Omdat deze medicijnen de lithiumspiegel verhogen, zal vooraf door uw arts in overleg met de psychiater de lithiumdosering verlaagd moeten worden en zal in het begin vaker uw lithiumspiegel worden gecontroleerd.

Het is onduidelijk bij welke mensen het stoppen van lithium verbetering geeft van de klachten. Waarschijnlijk zal bij de meesten geen verandering optreden, zeker als de lithium al lang wordt gebruikt. Dit is dan ook nooit eerste keus en meestal ook geen optie vanwege de ernst van de psychiatrische aandoening.

Vervolgcontrole

Op de lithiumpoli blijft u onder controle en zal de 24 uurs urineproductie meestal 1x per jaar worden gemeten.