Van uw arts of de verpleegkundig specialist heeft u gehoord dat bij u sprake is van vasopressineresistentie door lithium. Voorheen was dit ziektebeeld bekend onder de naam "diabetes insipidus", maar deze naamgeving is recent veranderd. Bij vasopressineresistentie zijn de nieren niet goed in staat vocht vast te houden. Dit wordt veroorzaakt doordat de nieren door het gebruik van lithium ongevoelig of minder gevoelig zijn geworden voor vasopressine. Vasopressine is een hormoon dat wordt aangemaakt in de hersenen, het gaat van daaruit via het bloed naar de nieren. In de nieren zorgt dit hormoon ervoor dat er niet te veel urine wordt gemaakt om uitdroging te voorkomen. Bij u kan dit hormoon door lithium niet meer goed zijn werking uitoefenen in de nieren. Hierdoor produceren uw nieren veel urine en moet u veel plassen.
Doordat de nieren geleidelijk- vaak over jaren- minder gevoelig worden voor het hormoon, kan het zijn dat u in het begin hier niet veel van heeft gemerkt. U ging misschien wat vaker plassen of u plaste per keer meer en ook kreeg u waarschijnlijk vaker dorst en/of een droge mond. Doordat het langzaam veranderde, heeft u zich hieraan aangepast. U bent steeds meer gaan plassen en daardoor ook meer gaan drinken. Dat is ook goed, want als u veel plast en u zou onvoldoende drinken bestaat er gevaar voor uitdroging.
Op een gegeven moment is het u en misschien uw naasten wel gaan opvallen dat u veel plast. Soms wordt door de omgeving gezegd dat dit komt omdat u veel drinkt, maar dat is niet zo. U plast veel en daardoor moet u veel drinken, want zoals hierboven al is gezegd zou u anders uitdrogen.
Bij het ouder worden kan dit vele plassen voor extra overlast zorgen. De controle over de blaas kan bij het ouder worden afnemen en als de blaas dan overbelast wordt door grote hoeveelheden urine, kan eerder urineverlies optreden.
Klachten die kunnen optreden bij vasopressineresistentie
- Veel plassen
- Vaak plassen, meestal ook in de nacht
- Dorstgevoel
- Droge mond
- Urineverlies
Wanneer u te weinig drinkt kunnen diverse klachten optreden o.a.
- Hoofdpijn
- Vermoeidheid
- Duizeligheid
- Hoge lithiumspiegel waardoor bijwerkingen ontstaan
Wat kunnen de gevolgen zijn van deze aandoening
Vasopressineresistentie is een ziekte die heel vervelend kan zijn, zeker als u 4,5 of zelfs 6 liter per dag moet plassen. Dat betekent vaak naar het toilet en heel veel drinken. Omdat er ook vocht via verdamping uit het lichaam verdwijnt, moet u altijd minstens een halve liter meer drinken dan u plast. Zolang u voldoende kan drinken is er niets aan de hand.
Vasopressineresistentie is echter ook een ziekte die in sommige situaties extra risico's met zich meebrengt. Wanneer u ziek wordt kunt u versneld uitdrogen. Dit zou kunnen gebeuren wanneer u onvoldoende kunt drinken (bijvoorbeeld door misselijkheid) of wanneer u veel vocht verliest (bijvoorbeeld door hoge koorts of diarree). Door de uitdroging, maar ook doordat hierbij de lithiumspiegel te hoog kan worden, kunt u dan nog zieker worden dan u al bent. Neem daarom altijd tijdig
contact op met de huisarts als u meer vocht verliest dan u kan drinken.
Indien u in een ziekenhuis wordt opgenomen voor een operatie of doordat u acuut ziek bent geworden, moeten u of uw naasten altijd aangeven dat u deze aandoening heeft. Dan weet de arts in het ziekenhuis dat u per dag meer vocht nodig heeft dan andere patiënten.
Is er iets aan te doen?
Voldoende drinken is heel belangrijk. Let er op dat u geen dranken gebruikt waar veel suiker of zouten inzitten, dat kan weer andere problemen opleveren, zoals gewichtstoename en hoge bloeddruk.
Indien u veel last heeft van het vele plassen dan kan uw arts adviseren om hiervoor medicatie te starten, maar alleen als u hiermee zelf akkoord gaat. Er zijn verschillende mogelijkheden. De meest gebruikte medicijnen zijn hydrochloorthiazide en amiloride, die soms ook in een combinatietablet worden voorgeschreven. Omdat deze medicijnen de lithiumspiegel verhogen, zal vooraf door uw arts in overleg met de psychiater de lithiumdosering verlaagd moeten worden en zal in het begin vaker uw lithiumspiegel worden gecontroleerd.
Het is onduidelijk bij welke mensen het stoppen van lithium verbetering geeft van de klachten. Waarschijnlijk zal bij de meesten geen verandering optreden, zeker als de lithium al lang wordt gebruikt. De meerwaarde van het stoppen met lithium is dan ook beperkt. Dit is dus ook nooit eerste keus en meestal ook geen optie vanwege de ernst van de psychiatrische aandoening.
Vervolgcontrole
Op de lithiumpoli kunnen we u enige tijd onder controle houden. Vaak met bloedonderzoeken, soms ook met opsparen van de 24uurs urine. We doen dit vooral om de nierfunctie in de gaten te houden en om te kijken hoe we de vasopressineresistentie het best kunnen behandelen. Bij een stabiele situatie maken we, in overlegf met u, geen nieuwe afspraken meer.
Contact
Heeft u nog vragen na het lezen van deze folder, dan kunt u bellen met 015 - 260 50 40. Wij zijn bereikbaar op werkdagen tussen 08.15-12.30 uur en 13.15-16.45 uur.
De locaties van de polikliniek klinische geriatrie vindt u op onze website
www.reinierdegraaf.nl.
Als u toch niet kunt komen op een afgesproken datum, laat ons dit dan alstublieft uiterlijk 24 uur van tevoren weten.