U ontvangt deze informatie omdat uw arts of verpleegkundig specialist u rivastigmine of galantamine heeft voorgeschreven. Galantamine en rivastigmine zijn medicijnen die gebruikt worden bij de behandeling van alzheimerdementie, Lewy body dementie of bij parkinsondementie.

De werking van de medicijnen

Dementie is een hersenziekte waarbij cognitieve functies in de loop van de tijd achteruit gaan. Cognitieve functies zijn onder andere het geheugen, denken, taalgebruik en handelen. Er bestaat geen medicijn om dementie te genezen. Er zijn wel aan aantal medicijnen die in Nederland worden gebruikt voor de behandeling van dementie. Dit zijn de zogenoemde ‘cholinesteraseremmers’, middelen als galantamine en rivastigmine. Deze medicijnen kunnen bij sommige mensen de snelheid waarmee de dementie toeneemt vertragen. Ze werken niet bij iedereen en maar voor een beperkte tijd. Het is vooraf niet te bepalen bij wie en hoe lang de medicijnen werkzaam zijn.

De medicijnen die hierboven zijn genoemd kunnen een gunstig effect hebben op de cognitieve functies. Ook kunnen ze uw dagelijks functioneren verbeteren, zoals de omgang met geld, telefoneren, koken, schoonmaken en de lichamelijke verzorging. Bij Lewy body dementie en parkinsondementie kunnen deze medicijnen ook helpen bij de behandeling van psychotische klachten als hallucinaties. De medicijnen genezen de dementie niet, maar kunnen de gevolgen van de ziekte tijdelijk beperken of het proces wat afremmen.

Hoe gebruikt u de medicijnen?

Om het lichaam te laten wennen aan galantamine of rivastigmine, schrijven wij deze voor volgens een opbouwschema. Soms wordt hiervan afgeweken, bijvoorbeeld bij bijwerkingen. Als u de medicijnen langer dan 3 dagen niet heeft genomen moet weer gestart worden met de laagste dosering, om bijwerkingen te voorkomen.

Rivastigmine (pleister)

De pleister zorgt ervoor dat het medicijn gedurende 24 uur gereguleerd door het lichaam wordt opgenomen via uw huid. De startdosis is 4,6 mg/24 uur, waarbij de pleister elke dag vervangen moet worden voor een nieuwe. Na vier weken wordt de dosis verhoogd naar 9,5 mg/24 uur. Bij patiënten met Lewy body dementie worden daarna soms hogere doseringen gebruikt.
Let bij het gebruik van de pleister op de volgende punten:

• Plak de pleister op een gezonde huid waar geen wondjes, uitslag of irritaties zitten.
• Zorg ervoor dat de huid schoon, droog en onbehaard is (scheren mag, maar niet op de dag van plakken). Let er ook op dat de huid niet vlak ervoor ingesmeerd is met olie, poeder, crème of lotion. U kunt deze producten wel na het plakken van de pleister gebruiken. U mag ook gewoon onder de douche of in bad gaan met de pleister, maar het beste is om te douchen vlak voor de pleister vernieuwd wordt. Als hij er dan af gaat, is het niet zo erg.
• Verwissel de pleister iedere dag rond hetzelfde tijdstip. Maak de verpakking pas open net voordat de pleister wordt opgeplakt. Omdat er onder de pleister een actieve stof door uw huid gaat, kan uw huid een reactie vertonen, zoals roodheid of jeuk. Deze reactie is zichtbaar wanneer de pleister na 24 uur wordt verwijderd. Uw huid moet hiervan ongeveer twee weken herstellen. Het is daarom belangrijk dat de volgende pleisters elke dag de komende twee weken op andere plaatsen geplakt worden. Plak de pleisters op de zijkant van uw bovenarmen, op uw rug en op uw (onbehaarde) borst.
• Is het gebied met roodheid veel groter dan de pleister en constant aanwezig of heeft u last van jeuk, neemt u dan contact op met de geriatrieverpleegkundige.
• Als u de pleister verwijdert, houdt u de huid strak en trekt u één rand van de pleister voorzichtig omhoog. Trek dan zachtjes de pleister van uw huid. Plak daarna de nieuwe pleister op een andere plek en was uw handen met water en zeep. Raak uw ogen niet aan voordat u uw handen heeft gewassen.
  

Rivastigmine (tabletten)

Als u tabletten krijgt, neemt u deze twee keer per dag bij of direct ná het eten in. De startdosis is twee keer per dag 1,5 mg. Als u deze dosering na vier weken goed verdraagt, wordt de dosis verhoogd tot twee keer per dag 3 mg. Gaat dit ook goed, dan wordt de dosis verder verhoogd tot twee keer per dag 4,5 mg en vervolgens tot twee keer per dag 6 mg.
In de praktijk gebruiken we deze toedieningsvorm niet vaak. Als mensen de pleister niet goed verdragen gaan we vanwege het gebruiksgemak meestal over naar galantamine, aangezien dat maar één keer per dag hoeft te worden ingenomen.

Galantamine (tabletten)

Krijgt u galantaminetabletten, dan neemt u deze één keer per dag in bij het eten (of direct erna), bij voorkeur in de ochtend. De tabletten zorgen ervoor dat het medicijn gedurende 24 uur gereguleerd door het lichaam wordt opgenomen. De startdosis is 8 mg. Als u deze dosering na vier weken goed verdraagt, wordt deze verhoogd naar 16 mg. Gaat dit ook goed, dan wordt de dosering na 4 weken soms verhoogd tot de maximale dosering van 24 mg per dag. De dosering waarbij gunstige effecten zijn gevonden is 16 tot 24 mg per dag.

Mogelijke bijwerkingen

Geen enkel medicijn is zonder bijwerkingen, ook deze geneesmiddelen niet. Bijwerkingen treden meestal op bij de start van de medicatie en tussentijdse verhogingen van de dosering. Veelvoorkomende bijwerkingen tijdens het gebruik van rivastigmine en galantamine zijn duizeligheid, misselijkheid, overgeven, verminderde eetlust en gewichtsverlies. Daarnaast komen klachten als verwardheid, slaperigheid, vermoeidheid en irritatie soms voor. De pleister kan huidirritatie geven. In zeldzame gevallen kunnen er hartritmestoornissen ontstaan. Voor er wordt gestart met galantamine of rivastigmine zal er dan ook een ECG gemaakt worden om te kijken of het starten veilig is. Verdere informatie over bijwerkingen kunt u in de bijsluiter vinden.

Bij vervelende bijwerkingen kan de arts in eerste instantie besluiten de dosering te verlagen en indien dit onvoldoende helpt, zal de medicatie gestopt worden.

Regelmatige controles

Nadat u met de medicatie bent gestart controleren wij u regelmatig op de polikliniek. De ene keer komt u bij de geriater/verpleegkundig specialist, de andere keer bij de geriatrieverpleegkundige. We nemen vragenlijsten met u door, nemen testen af, bepalen uw polsfrequentie en bloeddruk en meten uw gewicht. Na één tot anderhalf jaar evalueren wij samen met u of wij met de behandeling moeten doorgaan en/of u verder gecontroleerd kunt worden bij de huisarts.

Het is goed als u altijd met een - bij voorkeur dezelfde - mantelzorger (partner, kind, kennis) naar de controles kunt komen. Het is belangrijk dat u bij elke controle een actueel medicatieoverzicht meebrengt. Als u een bril of gehoorapparaat heeft, neemt u die dan ook mee.

Wanneer kunt u stoppen met de medicijnen?

Deze medicijnen zijn niet bij iedereen werkzaam. Daarom is het belangrijk dat uw arts voorafgaand aan de behandeling met u en uw begeleider heeft besproken wanneer de behandeling moet stoppen.
Dit kan nodig zijn bij:

• Achteruitgang van de algehele conditie of een gewichtsverlies van meer dan 10% t.o.v. het aanvangsgewicht;
• Het ontstaan van ernstige bijwerkingen;
• Hartritmestoornissen;
• Onvoldoende therapietrouw;
• Ernstige achteruitgang van uw geheugen, gedrag of dagelijks functioneren.

Bij een spoedgeval kunt u buiten kantooruren contact opnemen met de huisartsendienst. Wanneer u erge last van bijwerkingen heeft na de start met de medicatie in het weekend/avond/nacht, kunt u direct stoppen met het gebruik van het medicijn. Wij verzoeken u dan wel zodra mogelijk contact op te nemen met de poli tijdens kantooruren.