Lichen planus, ook kortweg lichen genoemd, is een ontstekingachtige aandoening die zowel op de huid als op de slijmvliezen kan voorkomen. De oorzaak ervan is onbekend. Mogelijk worden lichen planus en daarop lijkende slijmvliesafwijkingen in een aantal gevallen veroorzaakt door contact met vullingen in tanden en kiezen, maar vervanging van deze vullingen leidt niet altijd tot verbetering. Lichen planus van het mondslijmvlies gaat soms met een pijnlijk, branderig gevoel gepaard. De klachten komen en gaan. De aandoening kan soms gedurende het gehele leven aanhouden. Lichen planus is niet besmettelijk. De afwijking komt meestal op middelbare leeftijd voor, iets vaker bij vrouwen dan bij mannen.

Hoe ziet het eruit en hoe wordt de diagnose gesteld?

Lichen planus in de mond wordt meestal gekenmerkt door fijne, licht verheven witgrijze lijntjes. Soms kan de aandoening zich ook voordoen als een meer rode afwijking waarin soms één of meer zweertjes kunnen voorkomen. In de mond doet lichen planus zich voornamelijk voor op het slijmvlies van de wang, minder vaak op dat van de lippen en de tong en soms wordt ook of alleen het tandvlees aangetast. Bijna altijd gaat het om meerdere plekjes, vaak in een symmetrisch patroon. Voor het stellen van een definitieve diagnose wordt soms een klein weefselstukje uit het veranderde mondslijmvlies weggenomen. Dit wordt bekeken onder de microscoop. Zo kan de diagnose met meer zekerheid worden gesteld. Het heeft bij deze aandoening over het algemeen geen zin om bloedonderzoek of allergietesten te doen.

Behandeling en controle

Omdat de oorzaak van lichen planus onbekend is, is er geen effectieve mogelijkheid om de afwijking te behandelen of te voorkomen. Wel is het soms mogelijk om de eventuele klachten die gepaard gaan met lichen planus enigszins te verlichten. Hiervoor kan een hormoonhoudende zalf en soms een spoelmiddel worden voorgeschreven. De zalf brengt u enige malen per dag met een vochtige vinger (anders blijft de zalf aan de vinger plakken) aan op de plaats in de mond die klachten geeft. Voordat de zalf wordt aangebracht, moet het mondslijmvlies ter plaatse voorzichtig worden gedroogd met een gaasje. Na het aanbrengen van de zalf mag u een halfuur niet eten of drinken. De mondspoeling gebruikt u volgens het meegegeven voorschrift. U mag dit na het spoelen niet doorslikken. Wanneer lichen planus op het tandvlees voorkomt, is het aan te bevelen bij het poetsen een niet al te harde tandenborstel te gebruiken. In de literatuur zijn er vage aanwijzingen dat lichen planus van het mondslijmvlies bij minder dan 0.5% van de patiënten op den duur zou kunnen veranderen in kanker. Erg waarschijnlijk is dat niet. Toch wordt geadviseerd om uw mond eenmaal per jaar te laten nakijken door uw tandarts.