U ontvangt deze informatie, omdat u op één van onze gipskamers een kunststof of gipsverband heeft gekregen. Dit gips ondersteunt uw lichaam en biedt rust aan uw geblesseerde arm, been, voet of rug. Het gips is nodig om het herstel te bevorderen, maar het geeft in het dagelijks leven af en toe overlast. Zo gaan sommige handelingen lastiger; u kunt ook last krijgen van jeuk of andere hindernissen.

In deze informatie geven wij u tips en spelregels hoe u het beste kunt omgaan met het kunststof of gipsverband. Hierna leest u eerst een algemene uitleg over de soorten gips.

De soorten kunststof en gipsverband

Hierna staan de verschillende soorten kunststof en gipsverband.

Klassiek gipsverband

Dit gipsverband krijgt u meestal na een operatie of na een bezoek aan de Spoedeisende Hulp. Dit gips, vaak aangelegd als spalk, bestaat hoofdzakelijk uit kalk. U draagt het meestal maar een korte tijd (ongeveer een week). Na die periode bekijken we uw situatie opnieuw. Het gips stabiliseert uw arm of been. Het is belangrijk is dat u dit gips niet belast.

Kunststof verband

Er zijn twee soorten kunststof verband: een rigide en een semi-rigide variant. Deze brengen wij aan op de gipskamer bij uw eerste polikliniekbezoek.

1. Rigide kunststof verband (hardcast)
   Dit gipsverband is hard en sluit geheel rondom uw arm of been. Dit verband krijgt u pas als de zwelling die ontstond door de breuk van het bot is afgenomen. Deze kunststof verbanden kunnen we in verschillende kleuren aanbrengen. Het materiaal is soms wat scherper en ruwer dan gipsverbanden. Tip: met een nagelvijltje kunt u vaak kleine scherpe randjes wegwerken.
2. Semi-rigide kunststof verband (softcast)
   Dit flexibele kunststofverband gebruiken we veel voor afneembare spalken (braces) of voorzieningen voor kinderen. Het materiaal is en blijft enigszins flexibel. Hierdoor kunnen we een afneembare brace zo openbuigen dat het makkelijker is aan te brengen en te verwijderen. Als de softcast nat is geworden, kunt u het drogen op de verwarming of in de zon.

Thermoplastisch materiaal

Veel spalken voor hand- en vingerletsels bestaan uit thermoplastisch materiaal. Dit vervormt bij temperaturen boven 50 graden Celsius. Daarom mag u de spalk niet in de zon of op een warme plek leggen. Ook mag u de spalk niet schoonmaken met heet water.

Tips en leefregels

Gips beperkt uw bewegingsvrijheid. Dat is uiteraard vervelend. Maar met de volgende tips en leefregels heeft u zo weinig mogelijk overlast en verkleint u de kans op complicaties.

Houd uw gips droog

Gips kan niet goed tegen water. Neem daarom voorzorgsmaatregelen als het gips nat kan worden. Dek bijvoorbeeld het gips volledig af tijdens het douchen. U kunt speciale douchehoezen kopen bij uw apotheek. Ook via internet zijn douchehoezen te bestellen: www.lomedshop.nl2.

Voorkom zwelling: houd uw arm of been omhoog

Vooral kort na het breken/blesseren van uw arm, been of ander lichaamsdeel ontstaat veel zwelling. Hierdoor kunt u een bekneld gevoel krijgen. Sommige mensen krijgen na het aanleggen van nieuw gips het gevoel van een strakzittend verband.

Gips om uw (onder)arm

Houd uw pols hoger dan uw elleboog. Dit kunt u overdag het makkelijkste doen door een mitella of sling te dragen. Leg ’s nachts uw arm op een kussen.

Gips om uw (onder)been

Zorg dat uw voet op harthoogte ligt. Dit betekent dat uw voet hoger ligt dan uw knie en uw knie weer hoger ligt dan uw heup. Dit kunt u doen door overdag uw been op (gestapelde) kussens te leggen. ’s Nachts kunt u het voeteneinde van uw matras met kussens ophogen.

Houd het gips heel

Gips bepaalt grotendeels het succes van uw behandeling. Wees dus voorzichtig en laat het gips niet kapot gaan. Mocht dit toch gebeuren, neem dan direct telefonisch contact op met de gipskamer. Doe dit ook als een gipsaanpassing nodig is.

Beweeg uw vrije gewrichten

Ondanks de beperkingen van het gips is het belangrijk zo veel mogelijk uw vrije gewrichten te blijven bewegen.

Bij armletsel

Beweeg zoveel mogelijk uw schouder en/of elleboog. Strek en buig volledig uw vingers die niet in het gips zitten.

Bij beenletsel

Beweeg uw heup, knie, enkel en tenen. Span uw (boven)beenspieren aan door het been gestrekt te heffen.

Wat te doen bij jeuk?

Hoe verleidelijk ook als u jeuk hebt, steek niets tussen uw huid en het gips. Bij jeuk of irritatie kunt u het beste gebruikmaken van een anti-jeuk spray (Castblast). Ook kan de koude lucht van föhn of stofzuiger verlichting geven. Stop zeker geen breinaald tussen het gips en uw ledemaat!

Wat te doen bij te strak gips?

Veel mensen hebben het gevoel dat het gips hun arm of been afknelt. Of er echt sprake is van beknelling kunt u op drie manieren testen:

1. Controleer de doorbloeding
   Dit doet u door op een nagel te drukken. Uw nagel is normaal roze en wordt witter bij indrukken. Als u de nagel vervolgens weer loslaat, kleurt deze weer roze. Blijft uw nagel na loslaten echter wit, neem dan contact op met de gipskamer.
2. Controleer de zenuwgeleiding
   Raak uw teen of vinger aan. Voelt u de aanraking? Dan is het goed. Heeft u geen gevoel meer in uw teen of vinger? Neem dan contact op met de gipskamer.
3. Controleer uw beweging
   Een vermindering van beweging en kracht kan wijzen op een beknelling van een zenuw of bloedvat. Neem bij verstoring direct contact op met de gipskamer. Zwelling van de vingers kan ook een uiting zijn van strak gips. Dit is vervelend, maar niet altijd spoedeisend. Als de bovenstaande controles goed zijn, hoeft u zich geen zorgen te maken. Bij extreme zwelling kunt u telefonisch contact opnemen met de gipskamer.

Controleer drukplekken en/of wondjes

Een pijnlijke, branderig gevoel onder het gips kan een kenmerk zijn van een wondje. Als dit klachten geeft, neem dan contact op met de gipskamer.

Gebruik paracetamol tegen de pijn

Volg de instructies van uw arts over pijnmedicatie op. In algemene zin raden wij het gebruik van paracetamol aan. Dit is een pijnstiller zonder al teveel bijwerkingen. Hierbij is de maximale toegestane dosering zonder voorschrift van een arts voor volwassenen drie keer twee tabletten van 500 milligram per 24 uur. Wanneer dit onvoldoende pijnstilling biedt, kan extra pijnstilling nodig zijn. Neem hiervoor contact op met uw arts in ons ziekenhuis of uw huisarts.

Neem Fraxiparine tegen trombose

Gebruik alleen Fraxiparine wanneer u dit krijgt voorgeschreven. Wanneer u in aanmerking komt voor het preventief toepassen van medicatie tegen trombose met kleine prikjes Fraxiparine, volg dan de aanwijzingen van uw arts, gipsverbandmeester of SEH-verpleegkundige op. De standaard dosering Fraxiparine is 0,3 milliliter (de groene injectiespuit). Als u meer dan 100 kilogram weegt, moet u een hogere dosering gebruiken: 0,6 milliliter (de rode injectiespuit). Om de kans op trombose verder te verkleinen, juist ook als u geen Fraxiparine krijgt, kunt u de eerder genoemde bewegingsoefeningen doen (zie eerder in deze folder).

Overige klachten en problemen

Als het kunststof of gipsverband is gebroken of veel te los is gaan zitten, waardoor het niet meer functioneert, maakt u telefonisch een afspraak met de gipskamer. Ook in geval van voortdurende pijn op één plaats of een schurend gevoel, neemt u met de gipskamer telefonisch contact op. Breng zelf géén wijzigingen aan in een kunststof of gipsverband.

Botontkalking of osteoporose

Wanneer u boven de leeftijd van vijftig jaar iets breekt, is het advies vanuit de Nederlandse richtlijn dat er wordt onderzocht of botontkalking (osteoporose) de oorzaak is van uw breuk. Maak het bespreekbaar met uw behandelend specialist. Tijdens uw vervolg consult kunnen wij u hierover informeren en het onderzoek voor u (gecombineerd) inplannen.
Heeft u vragen, mail dan naar osteoporose@rdgg.nl of bel naar 015 - 260 41 02.

Het gebruik van krukken

Als u niet op uw geblesseerde been mag of kan staan, bieden krukken uitkomst. Bij het lopen gaat u niet op uw aangedane been staan, maar gebruikt u de krukken. Bij de volgende stap gaat u op uw goede been staan. Daarna gebruikt u de krukken weer om vooruit te komen. Houd het aangedane been tussen de krukken. Als u uw been gedeeltelijk mag belasten, kan één kruk volstaan. Uw gezonde been kunt u volledig belasten bij het lopen. Uw gekwetste been ondersteunt u tijdens het lopen door een kruk te gebruiken in de andere hand. Tegelijkertijd met het ‘staan’ op uw geblesseerde been, plaatst u ook de kruk naast u. Zo verdeelt u uw lichaamsgewicht over uw gekwetste been en de kruk.

Waar zijn krukken te verkrijgen?

U kunt krukken verkrijgen via de thuiszorgwinkel of de Spoedeisende Hulp. Op de Spoedeisende Hulp kunt u krukken huren. Andere adressen waar u krukken kunt lenen of huren, kunt u vinden op internet. De gehuurde krukken levert u bij herstel in bij de thuiszorgwinkel.

Vliegen met gips

Voor het vliegen met gips gelden per maatschappij andere voorwaarden. Neem contact op met uw vliegmaatschappij en overweeg of u echt moet of wil vliegen. Vliegen kan de kans op trombose laten toenemen, zeker bij langere vluchten. Vaak vraagt de vliegmaatschappij om gips wat tijdens de vlucht in noodgevallen kan worden verwijderd, hierin kan de gipskamer in voorzien. Uiteindelijk ben u zelf verantwoordelijk voor de keuze om te vliegen; een zogenoemde fit-to-fly verklaring zoals veel maatschappijen vragen, verlegt deze verantwoordelijkheid nooit.

Wat te doen bij klachten

Als u klachten heeft met of van uw kunststof of gipsverband, neem dan telefonisch contact op met de gipskamer.

Contact

De gipskamer is op werkdagen tussen 8.30 en 17.00 uur telefonisch bereikbaar via onderstaande telefoonnummers. Buiten deze tijden raden wij u aan uw huisarts of het algemene nummer van Reinier de Graaf te bellen. Bij spoed kunt u contact opnemen of overleggen met de Spoedeisende Hulp van ons ziekenhuis.

Gipskamer: 015 - 260 38 46
Spoedeisende Hulp: 015 - 260 38 45