Orthostatische hypotensie betekent lage bloeddruk bij staan. Normaal gesproken zakt bij opstaan het bloed naar de benen, maar direct (kwestie van secondes) zullen de aders in de benen samentrekken, waardoor het bloed teruggepompt wordt naar het hart. Tegelijk gaat ook het hart sneller kloppen en wordt er voldoende bloed uitgepompt om de bloeddruk op peil te houden. Bij orthostatische hypotensie werken de regelmechanismen niet meer goed. De aders in de benen blijven te wijd open staan als iemand overeind gaat staan en dan kan het bloed te lang in de benen blijven. Hierdoor vloeit er te weinig terug naar het hart. Het hart moet dan eigenlijk sneller gaan kloppen, maar ook dat werkt soms niet, waardoor dit minder bloed kan uitpompen. Doordat het hart minder bloed ontvangt en minder kan uitpompen daalt de bloeddruk en is de doorbloeding van de hersenen onvoldoende. Daardoor ontstaan klachten van een licht gevoel in het hoofd, wazig zien, zwarte vlekken voor de ogen en soms pijn in de nek. Bij langduriger staan, daalt de bloeddruk nog verder en kan iemand uiteindelijk bewusteloos raken. Oorzaken van een orthostatische hypotensie
Er zijn verschillende oorzaken voor orthostatische hypotensie. Een van de belangrijkste oorzaken is, dat bij het ouder worden de mechanismen die de bloeddruk regelen niet meer goed werken. Dit kan het gevolg zijn van veranderingen in het zenuwstelsel door de veroudering zelf, maar ook door allerlei ziektes o.a. diabetes (suikerziekte). Ook medicijnen kunnen orthostatische hypotensie geven, bijvoorbeeld doordat de medicatie ervoor zorgt dat de bloedvaten niet kunnen samentrekken of de hartslag vertraagt. Bij plastabletten kan door uitdroging orthostatische hypotensie optreden omdat er, als het ware, te weinig bloed in de bloedvaten zit. Slecht drinken (minder dan 1,5 liter per dag) kan ook een oorzaak zijn. Ouderen hebben een minder goed dorstgevoel, maar zijn ook soms bang om te veel te drinken uit angst voor incontinentie.
Of de orthostatische hypotensie tijdelijk is, is erg afhankelijk van de oorzaak van de stoornis in de bloeddrukregeling.
Wat zijn de klachten?
De klachten ontstaan doordat er te weinig bloed naar het hoofd stroomt. De klachten die dan kunnen ontstaan zijn:
- klachten met zien (zwart voor de ogen, wazig zien);
- duizeligheid of een licht gevoel in het hoofd;
- soms pijn in schouders en nek of klachten van andere spieren.
Afhankelijk van de oorzaak kunnen er ook nog andere specifiekere klachten ontstaan.
Wanneer treden de klachten op?
Bijvoorbeeld:
- Als u gaat staan; het bloed stroomt dan vooral naar de benen.
- Na een warme maaltijd; het bloed stroomt dan vooral naar de darmen.
- Bij gebruik van bepaalde medicijnen waardoor meer vocht uit het lichaam wordt uitgescheiden, bijvoorbeeld plaspillen.
- Na een warm bad/douche; de bloedvaten van de huid verwijden zich.
- Bij lichamelijke inspanning; de bloedvaten van de spieren verwijden zich dan.
- De klachten verergeren in een warme omgeving en bij te weinig vochtinname.
Adviezen voor thuis
Een aantal adviezen zijn voor alle patiënten met orthostatische hypotensie belangrijk.
- Sta altijd rustig op vanuit liggende of zittende houding. Adem eventueel een aantal keren diep in en uit; plaats vervolgens beide voeten naast elkaar op de grond en ga langzaam staan.
- Als u licht in het hoofd wordt terwijl u staat, ga dan liggen of zitten in een stoel met uw benen omhoog. Probeer niet te blijven staan. Kom bij het wegtrekken van de klachten rustig overeind.
- Zorg dat u voldoende drinkt (2 liter per dag) en overleg met uw arts of u wat extra zout mag nemen met het eten. Bij mensen met hartklachten kan dit soms niet.
- Als u comfortabel wilt rusten is de aanschaf van een relaxfauteuil (sta-op-stoel) te overwegen.
- Vermijd langdurig stilstaan. Bij klachten bij staan, kunt u de benen kruisen en op beide benen stevig gaan staan. Zo kan er minder bloed wegzakken. Vermijd plaatsen waar u niet kunt gaan zitten. Sommige patiënten nemen een opvouwbaar stoeltje mee, om te kunnen gaan zitten in geval van klachten.
- Een rollator biedt stabiliteit en bij duizeligheid kunt u op het zitgedeelte gaan zitten.
- Vermijd een (te) warme omgeving en hete douches.
- Gebruik kleine maaltijden, zodat de bloeddruk niet overmatig daalt door verplaatsing van bloed naar de darmen. Drink eventueel extra koffie, cafeïne vernauwt de bloedvaten van de buikorganen. Drink niet te veel alcohol. Alcohol verwijdt de bloedvaten in de huid.
- Aanspannen van buik- en beenspieren pompt het bloed terug naar het hart. Het trainen van deze spieren is nuttig bij patiënten met problemen van de bloeddrukregeling.
- Medicijnen die het hart- en vaatstelsel beïnvloeden kunnen een nadelig effect op uw klachten hebben. Overleg met uw arts of uw huidige medicatie moet worden aangepast en of u een nieuw voorgeschreven medicijn kunt verdragen.
- Het is verstandig (zeker als u alleen woont) om persoonsalarmering te regelen zodat u iemand kunt oproepen als u onverhoopt toch gevallen bent.
Indien deze maatregelen onvoldoende helpen
- Slaap op meerdere kussens of zet het hoofdeinde van het bed omhoog (circa 30cm omhoog).
- Veel mensen hebben baat bij het gebruik van elastisch kousen of steunkousen tot taillehoogte, waardoor er minder bloed naar buik en benen kan zakken.
Contact
Heeft u nog vragen na het lezen van deze folder, dan kunt u bellen met 015 - 260 50 40. Wij zijn bereikbaar op werkdagen tussen 08.15-12.30 uur en 13.15-16.45 uur.
De locaties van de polikliniek klinische geriatrie vindt u op onze website
www.reinierdegraaf.nl.
Als u toch niet kunt komen op een afgesproken datum, laat ons dit dan alstublieft uiterlijk 24 uur van tevoren weten.
Zoek folders
Print pagina
Download PDF
Grotere tekst
Kleinere tekst
Favoriet
Stuur door
