U bent aangemeld op de hartfalenpolikliniek door uw behandelend cardioloog en uw behandeling is besproken in het hartfalenteam. Het hartfalenteam zal u de komende periode gaan begeleiden.

Polikliniekbezoeken

In de eerste periode van de behandeling zult u om de 2 tot 3 weken een afspraak hebben op de hartfalenpolikliniek. Dit kunnen ook telefonische afspraken zijn. In deze fase van de behandeling willen we u zo goed mogelijk instellen op medicijnen. Deze medicijnen ondersteunen onder andere de functie van uw hart, verlichten uw klachten en verbeteren uw prognose.
Als uw medicatie goed is afgesteld, zult u minder afspraken op de hartfalenpolikliniek hebben. Na ongeveer drie maanden volgt er een afspraak bij een van de cardiologen, waarbij onder andere de functie van uw hart opnieuw beoordeeld zal worden.

Vragen

De hartfalenverpleegkundigen en de physician assistants (in opleiding) worden uw aanspreekpunt. Heeft u vragen over uw ziektebeeld, dan kunt u deze stellen tijdens uw afspraak op de hartfalenpolikliniek. Uw vragen kunnen onder andere gaan over de leefregels die u heeft gekregen, vochtbeperking, dieet, medicijngebruik en gewichtsschommelingen.
Daarnaast kunt u ook praten over uw thuissituatie. Indien u hulp nodig heeft, kunnen de hartfalenverpleegkundige of physician assistant in opleiding u helpen om bijvoorbeeld een wijkverpleegkundige en/of thuiszorg in te schakelen. Alles is erop gericht u zo goed mogelijk te informeren en instrueren, zodat u begrijpt wat uw ziekte inhoudt en weet wat u zelf kunt doen als er klachten zijn.

Praktische tips

1. Koop een bloeddrukmeter. Hier kunt u zelf thuis uw bloeddruk meten en kunnen wij u op afstand beter behandelen. Op de website van de hartstichting vindt u een overzicht van betrouwbare bloeddrukmeters. Prijzen vanaf ongeveer €40. Website: https://www.hartstichting.nl/oorzaken/bloeddruk/bloeddruk-meten/bloeddrukmeter-kopen
2. Zorg dat u bij iedere afspraak uw medicijnlijst en gewichtslijst bij u heeft.
3. Als u een pijnstiller wilt gebruiken kunt u paracetamol gebruiken. U kunt beter geen ontstekingsremmers de zogenaamde NSAID’s zoals bv. Ibuprofen, Voltaren nemen. Bij verkoudheid en hoesten kunt u Bisolvon als hoestdrank gebruiken. In de andere soorten zit te veel zout.
4. Maak gebruik van het patiëntenportaal van het Reinier de Graaf Gasthuis. Wij verzoeken u vriendelijk de vragenlijst die voor u klaarstaat in te vullen. Hiermee krijgen we een beter beeld over hoe het met u gaat en over de zorg die wij verlenen.

Klachten

Wanneer moet u contact opnemen met de hartfalenverpleegkundige:

• Uw gewicht neemt binnen 3 dagen 2 kilo of meer toe.
• U krijgt last van opgezette enkels en/of benen.
• Uw benauwdheidsklachten nemen toe.
• Bij `s nachts kortademig wakker worden.
• Uw hartslag is sneller of onregelmatiger.
• Bij duizeligheid, misselijkheid, braken en/of diarree.
• U hebt een pijnlijk en vol gevoel in de bovenbuik.
• Als uw eetlust verminderd is.
• Bij extreem verlies van gewicht in korte tijd (3 kg in 1 week tijd).
• Bij geleidelijke gewicht stijging in enkele maanden.
• Bij opname in een ander ziekenhuis.
• Bij wijziging van de medicatie door uw huisarts of een andere dokter.

Vochtbeperking

U heeft of krijgt een vochtbeperking van 1,5 tot 2 l. De precieze hoeveelheid zal met u besproken worden op de hartfalenpolikliniek.

Hieronder vallen:

• drinkvocht (koffie, thee, melk, limonade, etc.)
• fruit
• vla, yoghurt, etc.
• soep
• appelmoes, etc.
• (water)ijs, ijsklontjes

Aandachtspunten

• 1 portie fruit (1 stuks of 1 schaaltje) = 100 ml
• 1 ijsklontje = 15 ml
• 1 waterijsje = 100 ml

TIPS
Neem uw medicijnen in met wat vla in plaats van water. Dit slikt makkelijker, waardoor u minder vocht nodig hebt.
Vul een fles met 1,5 of 2 L water (afhankelijk van uw vochtbeperking). Als u wat gedronken heeft vul dan daarna hetzelfde glas of kopje met water uit de fles en gooi het weg. Zo kunt u aan de fles zien wanneer u uw maximale vocht heeft bereikt.
Of gebruik een maatbeker en vul wanneer u wat gedronken heeft het glas of kopje met water en vul daarmee de maatbeker.

Vochtbeperking uitzonderingen

In de zomer als de temperatuur 3 dagen achter elkaar meer dan 30 gr. C is, dan mag u meer drinken (+ 0,5 liter).
Bij koorts 38.5 gr. C of hoger of diarree ook meer drinken (+ 0,5 liter of meer, afhankelijk van transpiratie en/of diarree/overgeven).

Richtlijnen bij een lichte zout/natriumbeperking (= 2000mg Natrium of 5 gram zout)

Wij adviseren u niet meer dan 2000 mg natrium per dag te nemen. Het onderdeel van zout dat zorgt voor het vasthouden van vocht in uw lichaam is natrium. Dit komt neer op 4 normale boterhammen per dag met gewoon beleg (niet te zout) en geen zout toevoegen aan de warme maaltijd.

Natrium zit van nature in veel voedingsmiddelen. Hieronder volgen praktische tips, waarmee u uw zoutgebruik kunt verminderen:

• Gebruik geen zout bij de bereiding van de maaltijd en voeg tevens aan tafel nergens zout aan toe. Maak het eten pittiger met kruiden zoals peper, kerrie, nootmuskaat, kruidnagel, paprikapoeder, laurier of maak gebruik van kruidenmengsels die geen zout bevatten.
• Zeezout, aromazout, selderijzout, knoflookzout en uienzout bevatten net zo veel natrium als keukenzout. Mineraalzout bevat natrium, maar iets minder dan keukenzout, maar is niet geschikt voor u.
• Dieetzout bevat geen natrium, maar kalium. Dit heeft wel een andere smaak dan keukenzout. Gebruik ervan wordt echter afgeraden.
• Kant en klare producten zoals maaltijden, soepen, sauzen, bouillonblokjes etc. bevatten veel zout zelfs de natriumarme blokjes.
• Vermijdt gerookte producten zoals bv gerookte zalm of rookvlees. Ook de licht gezouten.
• Vlees dat al gekruid of gepaneerd is, is ook altijd gezouten.
• Groenten uit blik of pot bevatten veel zout, u kunt deze vervangen door niet-bewerkte diepvriesgroenten.
• Chips, pinda’s, nootjes, etc. zijn vaak gezouten. Meestal is hetzelfde product ook ongezouten verkrijgbaar.
• Zowel zure als zoute haring bevatten bijna net zo veel natrium als u op één dag mag gebruiken.
• Alle soorten drop hebben een bestanddeel dat zorgt voor het vasthouden van vocht in het lichaam. U kunt drop dus beter niet gebruiken.

Toegestane kruiden van o.a. de volgende fabrikanten

• Verstegen® herkenbaar aan de blauwe dop en opschrift “Natriumarm”.
• Silvo® herkenbaar aan de paarse dop en in het blauw het opschrift “Natriumarm”.
• Jonnie Boer kruiden van Euroma. Let op niet alle kruiden van hem zijn zonder toegevoegd zout.
• Kruiden van het Blauwe huis te verkrijgen in natuurwinkels.

Tip: Lees altijd de etiketten van de producten die u koopt. Als er natrium of kaliumzout in zit, dan staat dit er altijd op! De afkorting van natrium is Na en van kalium is K.

Tips voor buiten de deur eten

• Neem van tevoren contact op met het betreffende restaurant, over de mogelijkheden van natriumarme bereiding van de maaltijd.
• Eet op de dag van het etentje, alleen brood met zoet beleg of fruit.
• Voorafjes zoals garnalencocktail, soep en brood met kruidenboter bevatten vaak extra zout.
• Laat saus en dressing apart bij het eten serveren, zodat u zelf de hoeveelheid kan bepalen.
• Kies geen kaasdessert na.
• Eet geen grote hoeveelheden ijs, omdat dit erg zoet is en daarbij dorstig maakt.

Bewegen

Bewegen is goed, doe het rustig aan en luister goed naar uw lichaam. Als u net in het ziekenhuis opgenomen bent geweest dan raden wij u aan het de eerste twee weken rustig aan te doen. Niet zwaar tillen, bukken en krachttraining.
Er bestaat de mogelijkheid om in het Basalt revalidatiecentrum te revalideren onder begeleiding van een revalidatiearts en een fysiotherapeut. Of u hiervoor in aanmerking komt wordt tijdens het eerste polibezoek besproken.

Autorijden

Als u van uw behandelend cardioloog, hartfalenverpleegkundige of physician assistant (in opleiding) geen autorijverbod heeft gehad mag u gewoon autorijden. Laat het weten als u beroepschauffeur bent, hier kunnen andere wettelijke regels voor gelden.

Er wordt afgeraden auto te rijden als:

• u duizelig of kortademig bent
• u onzeker bent

Contact

Indien u vragen heeft kunt u gebruik maken van ons telefonisch spreekuur. Het telefonisch spreekuur van de hartfalenpolikliniek is elke werkdag van10:00–12:00 uur op telefoonnummer 015 260 42 56.
In het weekend en op feestdagen zijn wij telefonisch niet bereikbaar.

Bij spoedvragen kunt u de huisarts bellen en bij een levensbedreigende situatie 112.

Overige informatie

We willen de volgende websites onder uw aandacht brengen:

Algemene website over hartfalen
https://www.heartfailurematters.org/nl/
Deze site is er in verschillende talen. Door rechts op het vakje Nederlands te klikken komt er een pop up menu waar u een taal kan kiezen.

Voor het natriumbeperkt dieet
http://www.voedingswaardetabel.nl/ Kies hierna mineralen

Kookboek
http://www.spicewise.nu/

Voor ICD dragers
http://www.stin.nl/

Gewichts- en bloeddruklijst

Datum	Gewicht	Bloeddruk	Pols