U ontvangt deze informatie, omdat u last heeft van verhoogde oogdruk en het risico loopt glaucoom te krijgen. Bij glaucoom treedt langzaam slijtage van de oogzenuw op. Glaucoom is te voorkomen door de oogdruk te verlagen met oogdruppels. In deze informatie leest u meer over deze aandoening, oogdruppels en andere behandelmogelijkheden.

Wat is glaucoom?

Bij glaucoom treedt langzaam slijtage van de oogzenuw op. De eerste jaren merkt u dat nog niet. Pas na jaren ziet u slechter, maar dan is het niet meer te behandelen. Glaucoom is te voorkomen door de oogdruk te verlagen. Oogdruppels verlagen de oogdruk, zolang u ze gebruikt. Als u de druppels niet meer gebruikt, stijgt de oogdruk weer en gaat de slijtage verder. De oogdruk is niet constant, maar stijgt en daalt meestal iets. Graadmeter is de gemiddelde druk over meerdere metingen.

Hoe zeker is de diagnose?

De oogarts maakt een inschatting van het risico op glaucoom. Dit gebeurt op basis van de oogdruk, het bekijken van de oogzenuw in het oog, door een OCT-papilscan en door gezichtsveldonderzoek. Al deze onderzoeken moeten wij regelmatig herhalen om de voortgang te volgen. Als de onderzoeksbevindingen goed zijn, is het risico laag en hoeven wij de controles pas na enkele jaren te herhalen. Als er al schade door glaucoom te zien is, laat de oogarts u enkele keren per jaar komen. Hij zal de oogdruk verlagen door oogdruppels voor te schrijven of het aantal en de sterkte van de druppels te verhogen.

De oogdruk

U voelt uw oogdruk zelf niet. Gemiddeld is een oogdruk onder de 23 mmHg normaal. Een oogdruk van 10 mmHg is optimaal. Het hangt van een aantal factoren af of uw oogdruk wel of niet verlaagd moet worden. Zo kan een patiënt zonder gezichtsveldschade en met verder normale onderzoeksbevindingen een oogdruk van 24 mmHg hebben zonder behandeling, terwijl een druk van 15 mmHg al te hoog kan zijn bij een patiënt met vergevorderde schade. De oogarts geeft u een persoonlijk advies op basis van uw situatie en het onderzoek

Gezichtsveldonderzoek

Bij dit onderzoek kijkt de oogarts of er stukjes gezichtsveld ontbreken. Dit is iets wat u niet merkt, uw zicht kan nog heel goed zijn terwijl de arts toch al uitval kan meten. Daarom is dit belangrijk om te weten of er wel of geen glaucoom is en als er glaucoom is, om te weten of het stabiel is of verergert. Net als bij de oogdruk geldt hier dat de metingen enige variatie kunnen vertonen en de oogarts achteruitgang pas kan vaststellen na meerdere metingen.

Scanonderzoek

De OCT-papilscan is een eenvoudig, kortdurend oogonderzoek, waarbij u in een apparaat kijkt. Het apparaat meet de dikte van de oogzenuw en geeft daarmee aan of het glaucoom stabiel is of niet. Vaak verwijden wij bij dit onderzoek de pupillen met druppels. Dit kan het zicht en autorijden bemoeilijken, dus komt u niet zonder chauffeur.

Belangrijk: Oogdruppels en uw veiligheid
Als u blijvend oogdruppels gebruikt om i.v.m. glaucoom uw oogdruk te verlagen neem dan bij IEDER bezoek aan de poli oogheelkunde uw druppelflesjes mee of een lijst waaruit we met zekerheid kunnen opmaken welke druppels u gebruikt. Zonder deze informatie kunnen we NIET beoordelen of uw glaucoom goed wordt behandeld.

Oogdruk is te verlagen met oogdruppels. Oogdrukverlagende druppels kunnen soms bijwerkingen hebben voor de ogen zelf en ook voor het hele lichaam. Als u een bijwerking vermoedt, kunt u die misschien in de bijsluiter terugvinden. Samen met de oogarts kunt u zoeken naar een andere druppel, die de bijwerking niet geeft. Belangrijk is wel om kritisch te kijken of klachten door de oogdruppel komen of mogelijk een andere oorzaak hebben. In overleg met de oogarts kunt u de druppels tijdelijk staken om dat uit te vinden. Als het inderdaad om een bijwerking gaat, zal de klacht binnen enkele dagen na het staken van de oogdruppels over zijn.

Bijwerkingen elders in het lichaam

De oogdruppel komt ook in de neusholte terecht via de traanbuis en wordt opgenomen in het bloed. Soms leidt dit tot bijwerkingen in de rest van het lichaam. U kunt dan eenvoudig voorkomen dat de druppel in de neus komt, door vóór het druppelen de traanbuis dicht te drukken en dit enkele minuten na toediening te blijven doen. De traanbuis zit in de binnenste ooghoek tegen de neus, u voelt daar een klein randje in het neusbeen.

Zelden ernstig

De bijsluiter vermeldt veel mogelijke bijwerkingen. Deze treden niet vaak op en zijn zelden ernstig. Oogdruppels kunnen lichte klachten (bijvoorbeeld oogirritatie of rode oogleden) veroorzaken en gezondheidsrisico’s opleveren, maar zonder deze oogdruppels ontstaat op termijn onbehandelbare slechtziendheid. Daarom is het beter om ze wel te gebruiken, behalve bij ernstige bijwerkingen of risico’s. Het is niet altijd mogelijk om uw ogen goed te beschermen zonder bijwerkingen. De oogarts kan u helpen bij het maken van deze afweging.

Wel of niet druppelen

Gebruik de druppels ook op de dag dat u naar de oogarts gaat, zodat die weet wat uw oogdruk is in uw normale situatie. Mocht u de druppels niet of onregelmatig gebruiken, dan kunt u dit het beste openlijk met de oogarts bespreken. Hij zal dat accepteren en alleen willen uitzoeken of de uitleg over het glaucoom voor u duidelijk is geweest. Als de oogarts denkt dat u wel druppelt, terwijl u dat in werkelijkheid niet doet (of bijvoorbeeld alleen in de week voor de volgende controle), krijgt u overbodige recepten en maakt u overbodige afspraken, waardoor wij u niet optimaal kunnen behandelen.

Op onze afdeling oogheelkunde zijn enkele folders over het onderwerp ‘glaucoom’ voor u beschikbaar. Deze kunt u zelf of samen met anderen doorlezen. Veel van de vragen die u over glaucoom kunt hebben, kunt u in deze folders beantwoord terugvinden, dus bewaar ze.

Bloeddruk en oogdruk

Oogdruk hangt niet samen met bloeddruk. De medicaties voor bloeddruk en oogdruk beïnvloeden elkaar dus niet of nauwelijks. Wel kunnen hoge bloeddruk, diabetes en hart en vaatziekten het glaucoom verergeren. Daarnaast is ook een te lage bloeddruk in de nacht bij sommige mensen schadelijk voor het glaucoom. In bijzondere gevallen laat de oogarts hier onderzoek naar doen. Oogdruk stijgt niet door stress of door veel inspanning met de ogen.

Druppelen op vaste tijden

De oogdruppels voor glaucoom moet u op vaste tijden op de dag gebruiken. Als u de druppels twee keer per dag gebruikt, moet er twaalf uur tussen zitten. Bij drie of vier keer per dag druppelen neemt u de druppel bij het opstaan en voor het slapengaan en verspreidt u de rest gelijkelijk over de dag. Twee oogdruppels mogen niet binnen vijf minuten gegeven worden, omdat de tweede druppel de eerste dan wegspoelt. Contactlenzen moet u voor het druppelen uitnemen en pas vijf minuten later weer inzetten.

Zelf toedienen

U kunt de druppels zelf toedienen. Als u moeite heeft om de druppel in het oog te doen, kunt u het beste op uw rug op een bed liggen terwijl u druppelt. Als u (mogelijk) gemist heeft, kunt u het altijd een paar keer opnieuw proberen totdat u voelt dat de druppel in het oog is gekomen. Daarna kunt u rondom het oog deppen met een tissue. Het geneesmiddel is dan al in voldoende mate in het oog gekomen. U kunt bij ons een druppelwaaier van Het Oogziekenhuis Rotterdam verkrijgen met praktische tips voor het druppelen. Er zijn ook druppelhulpjes, zoals de Eyot en Easydrop, die u helpen correct te druppelen.

Andere oogdruppels

Andere oogdruppels mag u naast de oogdruppels voor glaucoom gebruiken. Bij oogoperaties worden meestal druppels voorgeschreven, deze kunt u tegelijk met elkaar gebruiken. Zorg wel dat er vijf minuten voorbijgaan tussen twee verschillende druppels. Als de oogarts op de hoogte is van uw medicatie of deze zelf heeft voorgeschreven, is dat geen probleem. Als u veel oogdruppels heeft, is het handig als u een lijstje bij u heeft van de druppels die u gebruikt. Hoewel de oogarts dit in het dossier opschrijft, kan hij er toch naar vragen om te weten of u over het juiste middel beschikt. Mogelijk gebruikt u ook kunsttranen of ooggel tegen droge of geïrriteerde ogen. U kunt zelf bepalen hoe vaak u deze gebruikt. U mag ze samen met de glaucoommedicatie gebruiken.

De oogarts geeft telkens een recept waarop vermeld staat ‘iter 1 jaar’ (één jaar herhalen). De apotheek geeft herhaalrecepten om na een paar maanden nieuwe druppels te halen.

Bewaar a.u.b. de herhaalrecepten die u van de apotheek krijgt; u hebt ze nodig als uw druppels op zijn. Neem bij uw bezoek aan de oogarts een lijst mee van wat u druppelt, het kan zijn dat de oogarts dit wil checken. U kunt ook doosjes, flesjes of bijsluiters meenemen van uw oogdruppels.

Laserbehandelingen en operaties

De meeste glaucoompatiënten kunnen afdoende behandeld worden met oogdruppels. Soms zijn behandelingen nodig, omdat druppels niet voldoende beschermen. Een laseriridotomie is een heel korte ingreep die wij op de polikliniek verrichten na toediening van een verdovende oogdruppel. Deze ingreep verlaagt de oogdruk niet, maar voorkomt wel dat de druk tussentijds kortdurend verhoogd raakt of plotseling erg hoog wordt door afsluiting van de afvoer van de oogdruk (acuut glaucoom). De oogarts kan bij het onderzoek vermoeden dat het risico daarop bestaat en zal de ingreep dan adviseren.

Een lasertrabeculoplastiek is vergelijkbaar met de bovenstaande ingreep, maar is wel bedoeld om de oogdruk blijvend te verlagen. Het effect is klein, soms zelfs afwezig, en houdt gemiddeld vijf jaar aan. Het is een goede behandeling als u met oogdruppels onvoldoende daling van de oogdruk bereikt. De druppels blijven daarna meestal ook nodig. Deze twee laseringrepen kennen weinig risico’s.

Glaucoomoperatie

Een glaucoomoperatie (trabeculectomie of Baerveldt filterimplant) is een operatie die u kunt vergelijken met een staaroperatie: in dagbehandeling en onder plaatselijke verdoving. Hierbij zijn er wel risico’s voor het oog, die we moeten afwegen tegen de ernst van het glaucoom. Deze operaties moeten wij soms herhalen en vergen enige nazorg. Als het glaucoom niet voldoende reageert op druppels en laserbehandeling, kan een operatie nodig zijn om het zicht te behouden.