U ontvangt deze informatie omdat wij u een adrenaline-auto-injector (of ‘noodpen) hebben voorgeschreven. Dit document bestaat uit twee delen. Het eerste deel bevat uitgebreide informatie over herkenning en behandeling van een ernstige allergische reactie. Dit kunt u het beste op een rustig moment goed lezen en met uw gezin bespreken. Het tweede deel bevat een overzichtelijk stroomschema over wat te doen bij een allergische reactie. Dit schema is vooral handig als er een allergische reactie is.

Wij informeren u hierbij over anafylaxie, hoe u de verschijnselen of symptomen hiervan herkent, wanneer en hoe u de auto-injector moet gebruiken en wat u daarna moet doen.

De adrenaline-auto-injector

Een adrenaline-auto-injector is een voorgevulde injectiespuit, een ‘noodpen’. Hiermee kunt u uzelf of uw kind behandelen in geval van een ernstige allergische reactie, ook wel ‘anafylactische reactie’ of ‘anafylaxie’ genoemd.

Het kan zijn dat u al eens zo’n anafylactische reactie heeft meegemaakt. Het kan zijn dat uw arts u uit voorzorg een adrenaline-auto-injector heeft voorgeschreven.

Wat is een anafylactische reactie?

Een anafylactische reactie is een plots optredende algemene reactie waarbij in korte tijd, vaak binnen enkele minuten tot een uur, het lichaam overgevoelig reageert op bijvoorbeeld een voedingsmiddel, een geneesmiddel of een insectensteek. De verschijnselen of symptomen treden op in verschillende organen, zoals de ogen, de huid, het maag-darmkanaal en de longen. Meestal treedt de reactie op in meerdere organen tegelijk. In het ergste geval treedt een zodanige bloeddrukdaling op, dat u het bewustzijn kwijt kan raken. We spreken dan van ‘shock’. Een anafylactische reactie is gevaarlijk en kan in het ergste geval dodelijk zijn.

De verschijnselen

De verschijnselen bij een anafylactische reactie zijn:

• jeuk, vaak met uitgebreide roodheid van de huid en galbulten;
• zwelling van oogleden, lippen, keel, handen of andere lichaamsplekken;
• maag-darmklachten: pijn, misselijkheid, braken, diarree;
• ademhalingsproblemen: druk op de borst, piepende ademhaling, kortademigheid, blauwe lippen, heesheid, moeite met praten en slikken;
• duizeligheid, verminderd aanspreekbaar zijn, wegraken.

Wanneer moet u de adrenaline-auto-injector gebruiken?

Als één of meerdere van de hiervoor genoemde verschijnselen optreden is het belangrijk om snel te handelen. Bij een geringe reactie, bijvoorbeeld alleen jeuk en roodheid van de huid, kunt u een antihistaminetablet nemen. Als u twijfelt, kunt u uit voorzorg naar uw arts of onze Spoedeisende Hulp komen en daar het verder af te wachten. Zodra de reactie zich uitbreidt buiten de huid, dat wil zeggen als er duidelijk zwelling van de keel of kortademigheid of een neiging tot flauwvallen optreedt, moet u de adrenaline-auto-injector gebruiken.

Het werkzame medicijn in de adrenalineauto-injector is adrenaline (of epinefrine). Dit is een stof die ook in het lichaam voorkomt en die vrijkomt in acute stresssituaties, zoals hevig schrikken en inspanning. Door de adrenaline gaat de bloeddruk omhoog, versnelt de hartslag en verwijden de luchtwegen zich. Daarnaast stopt adrenaline de allergische reactie. Als u de adrenaline-auto-injector ten onrechte gebruikt, dus zonder dat er een anafylactische reactie is, dan is dit meestal geen probleem. U merkt dat u gedurende enige minuten hartkloppingen krijgt en mogelijk hoofdpijn, alsof u hevig bent geschrokken.

Bij zwangerschap of borstvoeding

Ook bij zwangerschap of borstvoeding kunt u in noodsituaties de adrenaline-auto-injector gebruiken. Heeft u hartvaataandoeningen? Dan kunt u in overleg met uw arts bezien of de noodzaak voor het gebruik van een adrenaline-auto-injector opweegt tegen de eventuele risico’s. Bepaalde medicijnen tegen onder andere hoge bloeddruk of migraine (de zogeheten bètablokkers) mag u niet gebruiken als u een noodpen bij u draagt. Overlegt u in dat geval direct met uw arts over vervangende medicijnen.

Het toedienen van de auto-injector

In Nederland is de adrenaline-auto-injector of noodpen als merknaam bekend als Epipen®, Jext® of Emerade®. Deze zijn verkrijgbaar in twee sterktes: een versie voor volwassenen en een juniorversie voor kinderen tot een lichaamsgewicht van vijventwintig kilogram. Emerade is ook beschikbaar als extra hoge doses. Hiervan is het nut niet wetenschappelijk bewezen. Emerade wordt hier verder buiten beschouwing gelaten.

Handelingen bij de Epipen en de Jext

Verricht de volgende handelingen als u de Epipen of de Jext gebruikt:

1. Haal het blauwe beschermdopje (bij de Epipen) of het gele beschermdopje (bij de Jext) eraf.
2. Zorg ervoor dat u uw duim niet op het gaatje houdt, dan blokkeert de pen namelijk (zie figuur 1).
3. De oranje punt (Epipen)/ zwarte punt (Jext) van de pen, met daarin de naald, moet u loodrecht op uw bovenbeen duwen. Uw kleding hoeft niet uit (zie figuur 2).
4. Als u doorduwt hoort u een klik en schiet de naald in het bovenbeen (zie figuur 3).
5. Houdt u de pen tien seconden goed in dezelfde positie vast.
6. Masseer de plek tien tellen na.
7. Dient u de Epipen of de Jext toe bij iemand anders? Blijf dan bij de patiënt, bel 112 (of laat iemand bellen) en zeg dat het gaat om een anafylactische reactie.
8. Vergeet niet een nieuw recept voor een pen te vragen; deze kunt u slechts eenmaal gebruiken.

Draag de adrenaline-auto-injector altijd bij u

Het is noodzakelijk dat u (of uw kind) de adrenaline-auto-injector altijd bij u draagt, omdat de allergische reactie zeer snel en op ieder moment kan gebeuren.

Meer informatie

Nu wij u een adrenaline-auto-injector hebben voorgeschreven, verzoeken wij u uw omgeving te laten weten dat u een hevige allergische reactie kunt krijgen. De stichting het Nederlands Anafylaxis Netwerk (het kennis- en informatiecentrum voor de omgang met mogelijke ernstige allergische reacties door onder andere voedselallergie) kan u ondersteunen door u informatie te geven hoe u dit kunt doen. Er is bijvoorbeeld een protocol hoe u de school- of werkomgeving kunt informeren.

Neem voor inlichtingen contact op met de stichting het Nederlands Anafylaxis Netwerk: 078 - 639 03 56 of support@anafylaxis.nl. Meer informatie kunt u vinden op de websites www.anafylaxis.nl en www.schoolenallergie.nl. Uiteraard kunt u ook aanvullende informatie krijgen van uw arts of via onze website www.reinierdegraaf.nl.