In Nederland komt wiegendood nog best vaak voor, daardoor is het van belang dat ouders daar goede voorlichting over verkrijgen.

Over de precieze oorzaak van wiegendood, ook wel 'Sudden Infant Death Syndrome' (SIDS) genoemd, is nog veel onduidelijk. Toch weten we al veel over de omstandigheden waaronder wiegendood zich voordoet. Zo is er een aantal risicofactoren. Sommige zijn niet te beïnvloeden, zoals het mannelijke geslacht, vroeggeboorte, laag geboortegewicht, meerlingen of jeugdig moederschap.

Maar een heleboel factoren heb je wel in de hand. Rugslapen, in het eigen bedje slapen, niet roken in het bijzijn van de baby en het geven van borstvoeding, om er een paar te noemen. VeiligheidNL onderzoekt en ondersteunt met adviezen en richtlijnen. De belangrijkste slaapadviezen naar ouders toe hebben we samengevat in de 4 van Veilig Slapen. Adviezen en richtlijnen zijn gebaseerd op de Landelijke JGZ-richtlijn Preventie wiegendood (bron: NCJ - Nederlands Centrum Jeugd)

1. Op de rug slapen

De veiligste slaaphouding voor een baby is slapen op de rug. De baby kan dan niet met de mond of neus tegen het matras aan liggen, wat de ademhaling zou kunnen belemmeren. Wij raden slapen op de zij of op de buik sterk af, zolang de baby zichzelf nog niet snel en makkelijk om kan draaien. Producten als ‘ventilerende matrasjes’ bieden geen garantie dat een baby wel kan doorademen, hoewel dat soms wel beweerd wordt. Ook op deze matrassen blijft dus het advies om de baby op de rug te laten slapen.
Ouders kunnen het gevoel hebben dat hun baby zich kan verslikken als het op de rug ligt. Maar het risico daarop is niet groter dan bij slapen op de zij of buik.

Wissel van houding

Maken ouders zich zorgen dat hun baby een scheef of plat hoofdje krijgt van het slapen op de rug? Er zijn veel manieren om ervoor te zorgen dat dit niet gebeurt. Bijvoorbeeld door de baby de ene keer met het hoofdje naar rechts, en de andere keer met het hoofdje naar links te laten slapen. Lees hier al onze adviezen om een voorkeurshouding bij een baby te voorkomen.

2. In eigen bedje of wieg slapen

Het eigen bedje of wiegje is de veiligste slaapomgeving voor een baby. We weten dat het moeilijk kan zijn voor ouders om de baby in zijn of haar eigen bedje te laten slapen. Als het blijft huilen en pas rustig wordt bij de ouders in bed. Of als het tijdens het voeden bij de ouders in bed in slaapt valt. Maar ook in dit soort situaties is het bed van de ouders geen veilige plek voor baby’s om in te slapen. Probeer dit dus te voorkomen, zeker als een baby jonger is dan vier maanden.

Een baby kan het namelijk te warm krijgen door het dekbed, tussen twee matrassen bekneld raken, uit bed vallen of met het gezichtje tegen de kussens aandrukken waardoor het niet goed kan ademen. Bovendien kan een ouder in zijn of haar slaap op de baby rollen en daar vervolgens niets van merken. Helemaal als de ouder vermoeid of gestrest is, of onder invloed van drank, drugs of medicijnen.

Adviseer ouders om het eerste half jaar een kinderbedje of wieg in de ouderslaapkamer te plaatsen. Zet het bedje het eerste half jaar zo dicht mogelijk bij het ouderbed. Als dit niet past, is een aanschuifbedje of co-sleeper een goede oplossing. Je kunt de zijwand daarvan eenvoudig laten zakken als je de baby wilt voeden of troosten. En als de ouder een wekker zet tijdens het voeden, volgt de herinnering om de baby terug te leggen in het eigen bedje vanzelf.

3. In slaapzak slapen

Een babyslaapzak is de veiligste optie zodra een baby beweeglijk wordt en het zich gaat verplaatsen in bed. Vaak is dat al binnen een paar weken. Een babyslaapzaak heeft vele voordelen.
Extra beddengoed is niet nodig. Willen ouders dat toch? Het gebruik van een dekbed raden we de eerste twee jaar af. Een dekbed kan te warm zijn voor een kind. Daarbij kan het kind met het hoofdje onder het dekbed komen en problemen krijgen met ademhalen. Een laken met dekentje zijn een goed alternatief. Belangrijk is dat deze kort en stevig zijn opgemaakt, met de voetjes bijna tegen het voeteneinde aan. Dan kan de baby niet met het hoofdje onder de deken komen.
Er zijn al hele kleine maten slaapzakken te koop en voor elk seizoen zijn er geschikte versies. Zorg wel voor een goed passende slaapzak. Wanneer de armsgaten en de halsopening te groot zijn, kan de baby namelijk in de slaapzak terecht komen.

4. In een leeg bedje

Een veilig bedje is een leeg bedje, zonder grote knuffels, een babynestje, zijlig kussentjes en hoofdbeschermers. Allemaal spullen waar de baby met het gezichtje tegenaan kan komen te liggen, waardoor het niet goed kan ademen.
Het wordt ouders ook lastig gemaakt: winkels bieden heel veel producten aan die zouden helpen bij het slapen: zijligkussens, hoofdbeschermers… Zogenaamd allemaal veilig. Maar al deze producten vormen een risico voor de baby. Dit geldt ook voor grote knuffels in het bedje, hoe gezellig dit ook lijkt. Wanneer een baby wakker is, mag het uiteraard wel met een knuffel spelen. Een knuffeldoekje of andere kleine knuffel zonder vulling (in een verder leeg bed) is een veilig alternatief voor als de baby gaat slapen.