U krijgt binnenkort op de afdeling Radiologie van het Reinier de Graaf ziekenhuis een behandeling van vleesbomen (myomen) in de baarmoeder door middel van embolisatie, ook wel uterus-embolisatie genoemd. Bij deze behandeling is het mogelijk om onder doorlichting met röntgenapparatuur en door het inspuiten van contrastvloeistof de vleesbomen in beeld te brengen en vervolgens te emboliseren.

Bij embolisatie worden via een katheter in de lies kleine plastic of gelatinekorreltjes ingebracht in het bloedvat dat bloed toevoert naar de vleesboom. De bloedtoevoer wordt hierdoor afgesloten en de vleesboom verschrompelt. U wordt voor deze behandeling in het ziekenhuis opgenomen en begeleid. Deze brochure bevat informatie die u moet weten voorafgaand aan de behandeling. Verder vindt u informatie over het verloop en de risico’s van de behandeling.

Waar vindt de behandeling plaats?

De uterus-embolisatie vindt plaats op de afdeling Radiologie van het Reinier de Graaf ziekenhuis. Deze afdeling bevindt zich op de begane grond. U wordt er via de afdeling waar u ligt naartoe gebracht, nadat u op de OK bent geweest voor het krijgen van een ruggenprik.

Hoe verloopt de behandeling?

Het voortraject

Voordat een uterus-embolisatie kan plaatsvinden, wordt er een onderzoekstraject doorlopen. Dit traject omvat onder meer:

• een MRI scan;
• een uitgebreide uitleg door de gynaecoloog over de uterus-embolisatie;
• bloedafname;
• een bezoek aan een anesthesioloog.

Voorbereiding op operatie of onderzoek onder anesthesie

Nuchter zijn

Het is erg belangrijk dat u gedurende 6 uur voor de ingreep nuchter bent. Een lege maag voorkomt verslikken tijdens of direct na de ingreep en voorkomt deels dat u misselijk bent of gaat braken na de ingreep. Als het tijdstip van ingreep niet bekend is, dan kunt het tijdstip van opname op de dag van de ingreep aanhouden.

Het drinken van een slokje water om medicijnen in te nemen, is toegestaan. Op de polikliniek Anesthesiologie is met u besproken welke medicijnen wel of niet ingenomen mogen worden. Tandenpoetsen is geen bezwaar. Bij voorkeur rookt u niet meer voor het tijdstip van opname.
U wordt opgenomen op de verpleegafdeling Gynaecologie/Urologie. Korte tijd voordat u naar de afdeling Radiologie gaat, wordt u gevraagd een operatiejas aan te trekken. U krijgt een urinekatheter ingebracht. Hierna wordt u naar de voorbereidingskamer van de operatiekamers gebracht waar u een infuus krijgt en een ruggenprik. Tevens worden er antibiotica via het infuus ingebracht.

Vervolgens wordt u door de sedationist naar de afdeling Radiologie gebracht. Voor de behandeling krijgt u eventueel nog een plaatselijke verdoving in de lies. Tijdens de behandeling kan de sedationist u indien gewenst een beetje laten slapen.

De behandeling

De uterus-embolisatie wordt uitgevoerd door een interventieradioloog. Dit is een radioloog die speciaal is opgeleid om deze behandeling uit te voeren. In de röntgenkamer komt u op uw rug op de behandeltafel te liggen. U ligt onder steriele lakens.

Het is belangrijk dat u tijdens de behandeling heel stil blijft liggen.

De interventieradioloog maakt, onder plaatselijke verdoving, een klein sneetje van minder dan een halve centimeter in de lies en brengt hier een heel dun slangetje (katheter) in. Deze katheter wordt, onder röntgendoorlichting en met behulp van het inspuiten van contrastvloeistof, door de slagader naar de baarmoeder gevoerd. Aangekomen bij het bloedvat, dat bloed toevoert naar de vleesboom, worden kleine plastic of gelatinekorreltjes via de katheter ingebracht. Hierdoor wordt het bloedvat afgesloten en zal de vleesboom op termijn verschrompelen. Van de contrastvloeistof kunt u even een warm gevoel in uw buik krijgen. Dit gaat meestal snel over.

Aan het eind van de embolisatie verwijdert de interventieradioloog de katheter uit de slagader in de lies. Het wondje wordt daarna ongeveer tien minuten stevig dichtgedrukt.
De behandeling duurt ongeveer 1 uur.

Pijnbestrijding bij embolisatie van de baarmoeder

Pijn is geen prettige ervaring en pijn is bovendien nadelig voor de genezing. Van goede pijnstilling is aangetoond dat het leidt tot een grotere tevredenheid bij patiënten, een sneller herstel, minder complicaties en een kortere opnameduur. Welke vorm van pijnbestrijding bij u van toepassing is, wordt met u besproken tijdens het voorbereidend, informatieve gesprek op de afdeling Anesthesiologie. De vorm die wordt toegepast is epidurale pijnstilling in combinatie met sedatie.

Epidurale pijnstilling

Epidurale pijnstilling geeft een constante spiegel van pijnmedicatie in het lichaam en daarmee een goed resultaat. Epidurale pijnbestrijding gaat via een epiduraalkatheter, een ruggenprik waarbij een slangetje achtergelaten wordt zodat er voor een langere tijd pijnstilling via dit slangetje gegeven kan worden. Vanwege steriliteit gebeurt dit op de OK. De epiduraalkatheter wordt vóór de ingreep ingebracht.

De anesthesioloog verzoekt u om op uw zij te gaan liggen of op de rand van het bed te gaan zitten, waardoor uw rug zich kromt. De rug wordt gedesinfecteerd en u krijgt een verdovingsprik om de huid gevoelloos te maken. Via een naald wordt er een dun slangetje achtergelaten, waardoor de verdovende vloeistof direct bij de zenuwen van het ruggenmerg, die verantwoordelijk zijn voor de pijngeleiding, achtergelaten kan worden. U kunt hierbij wat druk voelen en het wat horen/voelen knisperen, dit doet geen pijn.

Word ik misselijk van pijnstillende medicijnen?

U kunt misselijk worden, maar dit hoeft niet. Als u misselijk wordt, kan de verpleegkundige maatregelen nemen. Geef dit dus vooral aan.

Zijn er nog andere bijwerkingen?

Als bijwerking van de toegediende medicijnen kunt u jeuk ervaren. Hiertegen kan de verpleegkundige maatregelen nemen. Door toediening van de medicijnen kunt u krachtsvermindering of tintelingen in de benen krijgen, dit is niet altijd te voorkomen. Na het stoppen van de epiduraalpomp verdwijnt dit in principe altijd.

Pijnservice-team

De pijnverpleegkundige van het acute pijnservice-team komt bij u langs om te kijken of de pijnstilling naar wens gaat. Dit betekent dat:

• de pijn acceptabel is;
• eventuele misselijkheid onder controle is;
• u niet te suf bent;
• u durft te hoesten en door te ademen.

Hopelijk hebt u met behulp van de pijnstilling zo weinig mogelijk last van de gevolgen van uw ingreep en herstelt u voorspoedig.

Na de behandeling

Na de behandeling wordt u naar de afdeling Recovery gebracht. Als u stabiel bent, wordt u vervolgens naar de verpleegafdeling gebracht, waar u één nacht moet blijven. U moet 4 uur plat blijven liggen en u mag het been waar de katheter ingebracht is geweest gedurende die tijd niet gebruiken. Dit om te voorkomen dat er een nabloeding van het wondje in de lies optreedt.

De meeste vrouwen voelen in de eerste 6 à 8 uur na de behandeling hevige pijn en krampen, sommige vrouwen worden misselijk en krijgen lichte koorts. Pijnstillers en medicijnen die deze bijverschijnselen tegengaan worden, indien nodig, gegeven. Bij ontslag krijgt u pijnstillers op recept mee.

De dag na de embolisatie wordt ‘s morgens de epiduraal verwijderd en krijgt u andere pijnstilling. Het duurt ongeveer twee uur totdat de epiduraal is uitgewerkt. De blaaskatheter wordt na het verwijderen van de epiduraal verwijderd, hierna moet u beginnen met bewegen (mobiliseren). Het infuus wordt verwijderd zodra dat kan. In de loop van de dag mag u naar huis.

De meeste vrouwen hervatten hun dagelijkse werkzaamheden binnen 1 à 2 weken na de ingreep. Houd er rekening mee dat de embolisatie een proces is van maanden. Pijnklachten in deze periode zijn geen reden tot ongerustheid.

Hoe succesvol is een uterus-embolisatie?

Studies tonen aan dat ongeveer 85-90% van de vrouwen gebaat is bij een uterus-embolisatie. Klachten, zoals onder meer hevige bloedingen, rug-, been- en onderbuikpijn of plasproblemen, behoren na een succesvolle behandeling tot het verleden.

Zijn er risico's verbonden aan een uterus-embolisatie?

Een uterus-embolisatie is een veilige behandeling, maar er zijn enkele risico's, zoals bij elke medische behandeling. Er bestaat een kleine kans op het optreden van een infectie na de behandeling. Daarnaast is er een heel klein risico op beschadiging van de baarmoeder, waarna een baarmoederverwijdering moet plaatsvinden. De kans op een operatieve baarmoeder-verwijdering als complicatie na een uterus-embolisatie is ongeveer 1 tot 5%.

In sommige gevallen (1 à 2%) treedt een voortijdige menopauze in na een uterus-embolisatie, waarbij deze kans iets hoger lijkt bij vrouwen ouder dan 45 jaar. Het is mogelijk dat een geëmboliseerde vleesboom na enige tijd, via de vagina, het lichaam verlaat. Dit gebeurt in ongeveer 5% van de gevallen en is afhankelijk van de plaats van de vleesboom. Uw behandelend arts bespreekt met u de verdere details en zal uw vragen beantwoorden.

Blijf ik vruchtbaar?

Uit studies is gebleken dat vrouwen na een uterus-embolisatie zwanger kunnen worden. Er moeten echter meer studies volgen om deze vraag echt te kunnen beantwoorden.

Nacontrole

6 weken na ontslag krijgt u een afspraak bij uw gynaecoloog voor een nacontrole.

Vleesboom geëmboliseerd

Leefregels

• Laat u ophalen met een rolstoel (de afstand van de verpleegafdeling naar de uitgang is groot).
• Laat de komende zes maanden geen spiraaltje inbrengen.
• U mag gedurende zes weken geen bad nemen, wel een douche. Breng ook geen bezoek aan onder meer de sauna of het zwembad.
• U mag gedurende vier weken geen gemeenschap hebben.
• Gebruik gedurende drie weken geen tampons, maar maandverband.
• Wacht twee à drie weken met sporten.
• Als u last krijgt van korte, hevige golven van pijn gedurende de eerste 2 weken na de embolisatie, dan mag u pijnmedicatie gebruiken.

Aandachtspunten

• Mogelijk kan de eerste weken na de embolisatie gering bloedverlies optreden.
• Hebt u een kinderwens? Overleg met uw Gynaecoloog.
• Hebt u geen kinderwens, denk dan aan anticonceptie.

In geval van:

• roodheid van de huid, jeuk en bultjes;
• forse toename van pijn;
• vies ruikende, vaginale afscheiding;
• algehele malaise;
• koorts boven 38,5ºC;
• benauwdheid;

moet u telefonisch contact opnemen met uw behandelend gynaecoloog van het ziekenhuis, telefoonnummer tijdens kantooruren 015 - 260 42 07. Buiten kantooruren kunt u contact opnemen met het ziekenhuis via 015 - 260 30 60 en vragen naar de dienstdoend arts gynaecologie. Als u na de operatie koorts of hevige buikpijn krijgt, ook al gebeurt dit een paar dagen na de operatie, moet u contact opnemen.

Wat is belangrijk te weten voor de behandeling?

Melden

Als u overgevoelig bent voor jodium of contrastmiddelen of als u CARA of hooikoorts hebt, moet u dit melden voor aanvang van de behandeling. Als u zwanger bent of denkt te zijn, moet u dit aan de arts meedelen. De uterus–embolisatie kan dan niet plaatsvinden.

Medicijnen

Als u bloedverdunners gebruikt, moet u dit aan de arts melden tijdens het polikliniekbezoek of voorafgaand aan de behandeling op de afdeling waar u wordt opgenomen.

Wat te doen in geval van ziekte of verhindering?

Als u door ziekte of om andere redenen verhinderd bent, wordt u verzocht zo snel mogelijk contact op te nemen met de polikliniek Gynaecologie. In uw plaats kan eventueel een andere patiënt geholpen worden. De poli is bereikbaar op telefoonnummer is 015 - 260 34 20. Indien mogelijk wordt er voor u een andere afspraak geregeld.

Tot slot

Mocht u na het lezen van deze brochure nog vragen hebben, dan kunt u op werkdagen contact opnemen met de afdeling Gynaecologie. Aan het begin van de behandeling zal de interventieradioloog u nog een keer vertellen wat er gaat gebeuren. Wanneer u op dat moment nog vragen hebt, kunt u deze ook aan hem of haar stellen. Indien u algemene informatie over vleesbomen wilt lezen, dan kunt u bij de polikliniek Gynaecologie naar de brochure Myomen vragen.