Wat is de DIEP-lap?

De DIEP-operatie of DIEP-lap is een methode om met lichaamseigen weefsel een borst te reconstrueren. Een stuk huid en onderhuids vetweefsel van de onderbuik wordt getransplanteerd naar de borst. Dit gebeurt door bij de buik aan- en afvoerende bloedvaatjes op te zoeken, deze door de rechte buikspier heen te vervolgen en vervolgens af te koppelen en weer aan te sluiten op bloedvaatjes bij de borst. Op die manier wordt de bloedvoorziening van het weefsel op de nieuwe plaats hersteld en kan het getransplanteerde weefsel overleven. De buik wordt weer dichtgemaakt met de techniek die we van de buikwandcorrectie kennen.

Voordelen van een DIEP-lap ten opzichte van een prothese:

• Geen prothese, niet de mogelijke nadelen van een prothese (zoals kapselvorming, lekkage of infectie van een prothese).
• Voelt, oogt, beweegt en ís natuurlijker.
• Levenslang bestendig.
• Verandert mee met eventuele gewichtsveranderingen.
• De bijkomende buikwandcorrectie kan soms een voordeel zijn.

Nadelen van een DIEP-lap ten opzichte van een prothese:

• Het is een langere operatie: 6-8 uur aan één borst, langer als beide borsten gereconstrueerd worden. Dit wordt over het algemeen goed verdragen.
• Langduriger herstel dan een prothese reconstructie.
• Tweede wond ter plaatse van de buik en de buikwand, resulterende in een zichtbaar litteken over de buik en rond de navel. De verschillende lagen van de buikwand die moeten herstellen. En verlies van gevoel van een deel van de buikhuid.
• Een prothese kan op maat besteld worden, bij het eigen weefsel is men afhankelijk van hoeveel weefsel er beschikbaar is en goed doorbloed is door de gekozen bloedvaten. Dit maakt het volume minder precies voorspelbaar.

Bij wie en wanneer:

Een DIEP-reconstructie kan zowel direct (in dezelfde operatie als de borstamputatie) als uitgesteld worden uitgevoerd. In het geval van een uitgestelde DIEP-reconstructie wordt er vaak bij de ablatio (borstamputatie) een tijdelijke prothese (ook wel tissue expander genoemd) geplaatst om de huid en eventueel tepel te behouden en de ruimte te bewaren. Ook is het mogelijk om een eerdere prothese reconstructie te vervangen voor een DIEP-reconstructie. Bovendien kan een DIEP-reconstructie gedaan worden nadat er eerder een borstamputatie is gedaan zonder reconstructie (het is ‘plat’ gemaakt). Het maakt niet uit hoe lang geleden de borst verwijderd is.
Er zijn voor- en nadelen van verschillende opties qua timing. Uw plastisch chirurg zal met u een keuze maken wat het beste bij uw situatie past.

Voorbereiding van de operatie:

CT-scan
Voor de operatie wordt een CT-scan gemaakt om te kijken of er geschikte bloedvaten zijn van de buikwand. Omdat hierbij gebruik gemaakt wordt van contrastvloeistof is het nodig dat de nierfunctie goed is. Dit wordt via bloedonderzoek gecontroleerd. Mocht u een allergie hebben voor contrastvloeistof, geeft u dit dan aan bij uw arts.

Medische foto
Er worden foto’s gemaakt door de medisch fotograaf van de borsten en de buik vóór en na de operatie.

Conditie
Met een goede conditie bent u beter in staat om de operatie te doorstaan. De kans op complicaties is kleiner, het herstel gaat vlotter en het ziekenhuisverblijf is vaak korter.
Door te werken aan uw conditie werkt u zelf actief mee aan uw eigen behandeling.

Gewicht
Het heeft geen zin om aan te komen voor de ingreep. Als u daarna weer afvalt naar uw normale gewicht, neemt het volume van de gereconstrueerde borst ook weer af. Soms, bij ernstig overgewicht, is het nodig om af te vallen om de kans op complicaties te verkleinen.

Aanschaf van een beha
Na de operatie adviseren wij een ondersteunende elastische beha te dragen. Deze kunt u voor de operatie zelf aanschaffen. De kosten hiervan vallen niet onder de verzekering. De beha hoort steun te geven maar mag niet te strak zitten of beugels hebben. Een voorsluiting is makkelijker zelf los te maken dan een achtersluiting. Neem een beha die in omvang groter is dan u normaal heeft. Door de operatie ontstaat er vocht in de wondomgeving waardoor de beha te strak kan zitten. Een los tussenstukje is handig om dit tijdelijk op te lossen. Er zijn ook speciale postoperatieve beha’s te koop via speciaalzaken of internet. Enkele bekende merken zijn: Amoena, Anita en Emdawear.

Hoe verloopt de ziekenhuisopname:

Opname en voorbereidingen

• U komt ’s ochtends vroeg op de dag van de operatie op de opname-afdeling. Hier wordt u opgenomen, verkleed in operatie jasje en krijgt u steunkousen aan.
• Van de afdeling wordt u naar de ‘holding’ gebracht, de voorbereidingsruimte van de operatiekamers. Hier komen de plastisch chirurgen het operatieplan aftekenen op uw lichaam. Het anesthesieteam zal infusen plaatsen en een ruggenprik voor pijnstilling.
• Van de holding wordt u naar de operatiekamer gebracht. Daar nemen we samen met het hele operatieteam de laatste controlevragen door. Dan wordt u in slaap gebracht en begint de operatie.

De operatie

• De operatie duurt gemiddeld zo’n 6-8 uur en wordt door twee plastisch chirurgen gedaan.
• We bellen altijd uw contactpersoon als de operatie klaar is. Voor degene die thuis op dat telefoontje zit te wachten lijkt het een hele lange dag. Maakt u zich vooral niet te snel zorgen als het langer duurt dan u verwacht, het kan zijn dat de operatie wat langer duurt dan gemiddeld.

Na de operatie

• Na de operatie gaat u naar de ‘recovery’, de uitslaapkamer, waar u ongeveer een uur verblijft.
• Als u wakker wordt heeft u een drain per geopereerde borst en twee drains bij de buik. Ook heeft u een urinekatheter en een elastische band om de buik.
• De eerst nacht verblijft u op de Intensive Care. Dit is vaak een onrustige nacht vanwege de uurlijkse controles, de piepjes en monitors.
• De volgende ochtend gaat u naar de verpleegafdeling (4J). Op die eerste dag na de operatie komt ook de fysiotherapie bij u langs om met u te beginnen met oefenen om op de bedrand te zitten en van daaruit geleidelijk uit te breiden. Ook leren ze u ademhalingsoefeningen om goed te kunnen doorademen en hoesten.
• De urinekatheter en de drains worden stap voor stap in de loop van de ziekenhuisopname verwijderd.
• Tijdens de opname krijgt u prikjes tegen de trombose en pijnstilling, dusdanig afgestemd dat u zich comfortabel voelt.
• In de loop van de dagen na de operatie bouwt u de oefeningen met de fysiotherapie op van zitten, naar lopen, naar uiteindelijk traplopen. Zodra al deze dingen goed gaan en wij en uzelf er vertrouwen in hebben, mag u naar huis. Meestal is dit op de derde of vierde dag na de operatie en bent u dus totaal 4-5 dagen in het ziekenhuis.

Herstel thuis

Hieronder volgen leefregels voor het verdere herstel thuis. Dit zijn richtlijnen om u een idee te geven wat u kunt verwachten. Herstel gaat voor sommige mensen sneller dan bij anderen. Luister naar uw lichaam, werk op uw eigen tempo aan herstel. Pak dagelijks activiteiten op die haalbaar zijn, doe niet te veel in één keer. Begin met kleine dingen zoals zelf douchen, lopen in huis en traplopen. Als het goed gaat kunt u een stukje wandelen.
Wij raden de eerste twee weken na de operatie zelfstandig autorijden en fietsen af.

Voor de eerste 6 weken na de operatie adviseren wij:

• Niet sporten, geen zware inspanningen
• Rustig aan met schouder/armbewegingen vooral aan de geopereerde kant. Hef uw armen niet boven schouderhoogte. Niet zwaar tillen, niet hoog reiken of boven de macht werken.
• Direct belasten van de rechte buikspieren vermijden. Dit betreft bewegingen zoals recht voorover van liggen naar zitten overeind komen.
• Draag iets wat steun aan de buik geeft. Dit kan de buikband zijn die u na de operatie heeft gekregen, of een hoge elastische step-in broek.

U zal weinig energie hebben. Van het minste of geringste bent u al moe. Dit is normaal. Het is goed om te luisteren naar uw lichaam en niets steeds over uw eigen grenzen te gaan, want dan duurt het herstel langer.
Na 6 weken mag u de strikte regels loslaten en kunt u alle activiteiten weer opbouwen op geleide van hoe het gaat. Rustig en met verstand opbouwen en wederom goed luisteren naar uw eigen lichaam is hierbij het belangrijkste advies. Bouw het belasten van de rechte buikspieren het langzaamste op. Gemiddeld duurt het 3 maanden voordat u qua energie en conditie weer op het niveau bent van voor de operatie.

Verwachtingen van het resultaat

Als u een borstreconstructie wenst is het belangrijk hiervan reële verwachtingen te hebben. De borst wordt nooit zoals uw eigen borst was. Een borstreconstructie kan in vorm, grootte en gevoel verschillen van uw eigen borst. Desalniettemin zijn vrouwen na een DIEP-lap over het algemeen zeer tevreden met het resultaat.

• Ter plaatse van de borst zijn verschillende littekenpatronen mogelijk, afhankelijk van de uitgangssituatie bij de operatie. Er wordt altijd een kleiner of groter stukje huid van de buik in het litteken van de borst aan de oppervlakte gelaten, het zogenaamde monitoreilandje. Dit is tijdens de ziekenhuisopname heel belangrijk bij de controles om te zien of het getransplanteerde weefsel goed doorbloed blijft. Dit monitoreilandje kan erg opvallend zijn in het begin. Op termijn zijn er mogelijkheden om dit weer te verwijderen in een kleine correctie.
• Gevoel: na een borstamputatie blijven de huid (en tepel) gevoelloos achter. Het gevoel kan deels herstellen over de jaren maar nooit helemaal.
• Ter plaatse van de buik zult u een lang horizontaal litteken hebben over de onderbuik en een litteken rond de navel. Doordat de benodigde bloedvaatjes voor de DIEP-lap meestal rond de navel lopen valt het litteken vaak wat hoger uit dan bij een cosmetische buikwandcorrectie, dus komt het vaak boven de onderbroek/bikini uit.
• De uiteinden van het litteken hebben vaak de neiging om wat naar voren te komen als een soort van puntjes/bultjes. Dit noemen we het coupnaad-effect of ‘dogears’. Deze verbeteren vaak vanzelf en kunnen anders later gecorrigeerd worden. Hetzelfde effect kan ervoor zorgen dat het volume in de flanken wat meer geaccentueerd wordt.
• De huid van de buik voelt deels doof (gevoelloos), vooral het midden van de onderbuik, boven het litteken. Dit gevoel kan heel geleidelijk terugkomen in de loop van 1-2 jaar, waardoor het dove gebied kleiner wordt. Vaak blijft er een klein gebiedje midden onder de navel doof.

Complicaties en risico’s

Algehele lichamelijke complicaties
Trombosebeen en/of longembolie. We weten dat met een grote operatie zoals de DIEP-reconstructie een risico geeft op trombose. Dit betekent dat er een stolsel ontstaat in de diepe aderen van het been en dat stolsel kan naar de longen schieten en daar verstopping van de longbloedvaten geven. Rond de operatie doen we er alles aan om dit te voorkomen, zo krijgt u speciale steunkousen aan, worden uw benen bewogen en gemasseerd tijdens de operatie en krijgt u prikjes tegen trombose.

Algemene wondcomplicaties:

• Nabloeding: blauwe plekken en bloeduitstortingen zijn normaal na een operatie. In een enkel geval treedt er een grotere bloeding op waarvoor we terug moeten naar de operatiekamer om deze te behandelen.
• Wondinfectie: een ontsteking van de wond kan leiden tot het (deels) opengaan van de wond waardoor de wondgenezing langer duurt.
• Seroom: ophoping van wondvocht ter plaatse van de buik of borst. Als dit storend is kan het poliklinisch aangeprikt worden, soms moet dat een paar keer worden herhaald.
• Littekens: littekens kunnen verdikt, verbreed of ingetrokken raken. Hoe littekens zich vormen is afhankelijk van hoe de wondgenezing verloopt en hoe de aanleg van uw huid is voor het maken van littekens.

Specifiek ter plaatse van de borst:

• Niet overleven van het getransplanteerde weefsel of een deel daarvan. Als de kleine bloedvaatjes die we tijdens de operatie hebben aangesloten verstopt raken, dan krijgt het weefsel geen bloed meer en kan het niet overleven. Dit kan het verlies betekenen van de gehele reconstructie of een deel daarvan. Gelukkig is de kans hierop erg klein, zo’n 2-3%. We controleren de bloeddoorstroming na de operatie tijdens de ziekenhuisopname heel intensief, omdat we weten dat als er een probleem ontstaat en we dit snel opmerken en direct teruggaan naar de operatiekamer, dat we het in ongeveer de helft van de gevallen nog kunnen verhelpen.
• Vetnecrose zijn kleinere of grotere stukjes vet die niet overleven. Dit verlittekent na verloop van tijd en kan voelen als een hard plekje in de nieuwe borst.
• Asymmetrie. Bij een reconstructie met eigen weefsel is het volume dat we kunnen maken, sterk afhankelijk van de hoeveelheid weefsel dat beschikbaar is en de doorbloeding daarvan. Daardoor weten we pas na de operatie en het herstel hoe het precies uitkomt qua symmetrie. Door verschillende factoren kan ook de vorm van de gereconstrueerde borst soms anders zijn dan de andere kant. Er zijn verschillende technieken om met correcties de symmetrie te verbeteren. Dit bespreken we met u in de nacontrole. Over het algemeen doen we een dergelijke operatie ca. 6 maanden na de DIEP-operatie zelf.

Specifiek ter plaatse van de buik
Zwakte van de buikwand, bulging, herniatie. Doordat we de bloedvaatjes vervolgen door de rechte buikspier(en) ontstaat er door de operatie een verwonding in de verschillende lagen van de buikwand, de fascie (stevige bindweefsellaag) en de spier. Afhankelijk van hoe de bloedvaatjes precies lopen ontstaat er meer of minder schade aan de spier. Al deze lagen worden vanzelfsprekend weer gehecht en kunnen goed herstellen, maar dit vraagt wel tijd. Over het algemeen herstellen de spieren goed, maar in een enkel geval zien we dat mensen ook op de lange termijn last houden van zwakte van de buikwand. Dit geeft dan enige uitbulting (bulging genoemd) aan een kant van de buik.

Heb ik een verhoogd risico?
We kijken altijd of u risicofactoren heeft die de kans op complicaties vergroten. Een aantal bekende risicofactoren zijn; roken, overgewicht, diabetes (suikerziekte), en hart- en vaatziekten. Uw algehele conditie is bepalend voor of u een dergelijke grote operatie aankan. Er is geen leeftijdsgrens voor deze operatie, maar wel een fitheidsgrens.

Roken
Roken verhoogt de kans op complicaties. Om deze reden wordt een DIEP-reconstructie niet uitgevoerd zolang u rookt. Als u de operatie toch graag wilt, dan moet u stoppen met roken. Ook nicotinepleisters en e-sigaretten zijn geen alternatief.

Praktische zaken

Meenemen naar het ziekenhuis

• Pyjama’s en/of comfortabele, ruim zittende kleding met voorsluiting
• Hoge elastische step-in broek
• Elastische BH (niet te strak) met voorsluiting of elastisch hemdje
• Toiletartikelen, toilettas
• Vrijetijdsbesteding
• Oplader van uw telefoon of andere elektronica.

Waarmee kunt u rekening houden tijdens herstel thuis

• Bukken voor bijvoorbeeld schoenen aantrekken is lastig
• Laat boodschappen door iemand anders doen of thuisbezorgen
• Het is handig om een goed stevig kussen te hebben voor onder de knieën bij liggen
• Zorg dat iemand u kan brengen en halen van en naar het ziekenhuis, ook voor de eerste nacontroles

Vragen

Heeft u naar aanleiding van deze informatie vragen. Of zijn niet al uw vragen beantwoord met deze informatiefolder. Neemt u dan contact op met de polikliniek plastische chirurgie. Mogelijk kunnen uw vragen over de telefoon beantwoord worden door de assistente of krijgt u een extra (bel)afspraak met uw plastisch chirurg.

Handige links

• Nederlandse vereniging voor plastische chirurgie (NVPC): www.nvpc.nl
• Bekijk onze folder: Postoperatieve BH
• Hulp bij stoppen met roken: https://sinefuma.com/nl/
• Lotgenotencontact: https://www.borstkanker.nl/borstkankervereniging/contact